• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 8

Iª-IIae q. 1 a. 8 arg. 1

Ad octavum sic proceditur. Videtur quod in ultimo fine hominis etiam omnia alia conveniant. Finis enim respondet principio. Sed illud quod est principium hominum, scilicet Deus, est etiam principium omnium aliorum. Ergo in ultimo fine hominis omnia alia communicant.

Iª-IIae q. 1 a. 8 arg. 2

Praeterea, Dionysius dicit, in libro de Div. Nom., quod Deus convertit omnia ad seipsum, tanquam ad ultimum finem. Sed ipse est etiam ultimus finis hominis, quia solo ipso fruendum est, ut Augustinus dicit. Ergo in fine ultimo hominis etiam alia conveniunt.

Iª-IIae q. 1 a. 8 arg. 3

Praeterea, finis ultimus hominis est obiectum voluntatis. Sed obiectum voluntatis est bonum universale, quod est finis omnium. Ergo necesse est quod in ultimo fine hominis omnia conveniant.

Iª-IIae q. 1 a. 8 s. c.

Sed contra est quod ultimus finis hominum est beatitudo; quam omnes appetunt, ut Augustinus dicit. Sed non cadit in animalia rationis expertia ut beata sint, sicut Augustinus dicit in libro octoginta trium quaest. Non ergo in ultimo fine hominis alia conveniunt.

Iª-IIae q. 1 a. 8 co.

Respondeo dicendum quod, sicut philosophus dicit in II Physic. et in V Metaphys., finis dupliciter dicitur, scilicet cuius, et quo, idest ipsa res in qua ratio boni invenitur, et usus sive adeptio illius rei. Sicut si dicamus quod motus corporis gravis finis est vel locus inferior ut res, vel hoc quod est esse in loco inferiori, ut usus, et finis avari est vel pecunia ut res, vel possessio pecuniae ut usus. Si ergo loquamur de ultimo fine hominis quantum ad ipsam rem quae est finis, sic in ultimo fine hominis omnia alia conveniunt, quia Deus est ultimus finis hominis et omnium aliarum rerum. Si autem loquamur de ultimo fine hominis quantum ad consecutionem finis, sic in hoc fine hominis non communicant creaturae irrationales. Nam homo et aliae rationales creaturae consequuntur ultimum finem cognoscendo et amando Deum, quod non competit aliis creaturis, quae adipiscuntur ultimum finem inquantum participant aliquam similitudinem Dei, secundum quod sunt, vel vivunt, vel etiam cognoscunt.

Iª-IIae q. 1 a. 8 ad arg.

Et per hoc patet responsio ad obiecta.

Translation Hide
Summe der Theologie

Achter Artikel. Der Zweck der Gesamtnatur.

a) Es scheint, daß alle anderen Dinge den nämlichen letzten Endzweck haben wie der Mensch. Denn: I. Der Endzweck entspricht dem ersten Princip. Gott aber ist das erste Princip der Menschen ebensogut wie aller anderen Dinge. II. Dionysius (de div. nom 10. et 4.) sagt: „Gott wendet Alles zu Sich selbst als zum „letzten Zwecke“. Gott aber ist der letzte Endzweck des Menschen, der Ihn besitzen soll. III. Der letzte Endzweck des Menschen ist Gegenstand des Willens. Der Wille aber hat zum Gegenstande das Gute im allgemeinen, was der schließliche Endzweck aller Dinge ist. Auf der anderen Seite ist der letzte Endzweck des Menschen die Seligkeit, nach welcher alle verlangen, wie Augustinus sagt. (19. de Civ. Dei c. 1.) Nach Augustin aber wiederum (83. Qq. 5.) „können die vernunftlosen Tiere nicht selig sein“. Also besteht nicht der nämliche Endzweck für den Menschen und die anderen Dinge.

b) Ich antworte, daß Aristoteles (5 Metaph.) unterscheidet zwischen demGute selbst oder dem Dinge, worin der Zweck den Grund der Anziehungskraft hat, dem finis cujus; und dem Gebrauche oder der Erreichung dieses Dinges, dem finis quo. So sagen wir von der Ortsbewegung eines Körpers,ihr Grenzpunkt sei entweder der tiefere Ort, also die Sache, nach welcher der Körper strebt; oder das Sein, das Sichbefinden am tieferen Ort, also der Gebrauch dieses Ortes, die Ruhe daselbst. Und der Endzweck des Geizigen ist entweder das Geld als das erstrebte Gut; oder der Besitz des Geldes als der Gebrauch desselben. Wenn wir also in der ersten Weise vom letzten Endzwecke sprechen, so ist Gott der letzte Endzweck des Menschen und aller Dinge. Sprechen wir aber vom letzten Endzwecke des Menschen, soweit es auf die Erreichung des Zweckes ankommt, so kommt da der Mensch mit den vernunftlosen Kreaturen nicht überein. Denn der Mensch kommt zu seinem letzten Endzwecke dadurch, daß er Gott erkennt und liebt; während die anderen Kreaturen an der Ähnlichkeit mit Gott teilnehmen, insoweit sie sind, leben oder auch sinnlicherweise erkennen.

c) Damit erledigen sich die Einwürfe; denn Seligkeit will besagen Erreichung des letzten Endzweckes.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy