• Home
  • Works
  • Introduction Guide Collaboration Sponsors / Collaborators Copyrights Contact Imprint
Bibliothek der Kirchenväter
Search
DE EN FR
Works Thomas Aquinas (1225-1274)

Edition Hide
Summa theologiae

Articulus 8

Iª-IIae q. 5 a. 8 arg. 1

Ad octavum sic proceditur. Videtur quod non omnes appetant beatitudinem. Nullus enim potest appetere quod ignorat, cum bonum apprehensum sit obiectum appetitus, ut dicitur in III de anima. Sed multi nesciunt quid sit beatitudo, quod, sicut Augustinus dicit in XIII de Trin., patet ex hoc, quod quidam posuerunt beatitudinem in voluptate corporis, quidam in virtute animi, quidam in aliis rebus. Non ergo omnes beatitudinem appetunt.

Iª-IIae q. 5 a. 8 arg. 2

Praeterea, essentia beatitudinis est visio essentiae divinae, ut dictum est. Sed aliqui opinantur hoc esse impossibile, quod Deus per essentiam ab homine videatur, unde hoc non appetunt. Ergo non omnes homines appetunt beatitudinem.

Iª-IIae q. 5 a. 8 arg. 3

Praeterea, Augustinus dicit, in XIII de Trin. quod beatus est qui habet omnia quae vult, et nihil male vult. Sed non omnes hoc volunt, quidam enim male aliqua volunt, et tamen volunt illa se velle. Non ergo omnes volunt beatitudinem.

Iª-IIae q. 5 a. 8 s. c.

Sed contra est quod Augustinus dicit, XIII de Trin., si minus dixisset, omnes beati esse vultis, miseri esse non vultis, dixisset aliquid quod nullus in sua non cognosceret voluntate. Quilibet ergo vult esse beatus.

Iª-IIae q. 5 a. 8 co.

Respondeo dicendum quod beatitudo dupliciter potest considerari. Uno modo, secundum communem rationem beatitudinis. Et sic necesse est quod omnis homo beatitudinem velit. Ratio autem beatitudinis communis est ut sit bonum perfectum, sicut dictum est. Cum autem bonum sit obiectum voluntatis, perfectum bonum est alicuius, quod totaliter eius voluntati satisfacit. Unde appetere beatitudinem nihil aliud est quam appetere ut voluntas satietur. Quod quilibet vult. Alio modo possumus loqui de beatitudine secundum specialem rationem, quantum ad id in quo beatitudo consistit. Et sic non omnes cognoscunt beatitudinem, quia nesciunt cui rei communis ratio beatitudinis conveniat. Et per consequens, quantum ad hoc, non omnes eam volunt.

Iª-IIae q. 5 a. 8 ad 1

Unde patet responsio ad primum.

Iª-IIae q. 5 a. 8 ad 2

Ad secundum dicendum quod, cum voluntas sequatur apprehensionem intellectus seu rationis, sicut contingit quod aliquid est idem secundum rem, quod tamen est diversum secundum rationis considerationem; ita contingit quod aliquid est idem secundum rem, et tamen uno modo appetitur, alio modo non appetitur. Beatitudo ergo potest considerari sub ratione finalis boni et perfecti, quae est communis ratio beatitudinis, et sic naturaliter et ex necessitate voluntas in illud tendit, ut dictum est. Potest etiam considerari secundum alias speciales considerationes, vel ex parte ipsius operationis, vel ex parte potentiae operativae, vel ex parte obiecti, et sic non ex necessitate voluntas tendit in ipsam.

Iª-IIae q. 5 a. 8 ad 3

Ad tertium dicendum quod ista definitio beatitudinis quam quidam posuerunt, beatus est qui habet omnia quae vult, vel, cui omnia optata succedunt, quodam modo intellecta, est bona et sufficiens; alio vero modo, est imperfecta. Si enim intelligatur simpliciter de omnibus quae vult homo naturali appetitu, sic verum est quod qui habet omnia quae vult, est beatus, nihil enim satiat naturalem hominis appetitum, nisi bonum perfectum, quod est beatitudo. Si vero intelligatur de his quae homo vult secundum apprehensionem rationis, sic habere quaedam quae homo vult, non pertinet ad beatitudinem, sed magis ad miseriam inquantum huiusmodi habita impediunt hominem ne habeat quaecumque naturaliter vult, sicut etiam ratio accipit ut vera interdum quae impediunt a cognitione veritatis. Et secundum hanc considerationem, Augustinus addidit ad perfectionem beatitudinis, quod nihil mali velit. Quamvis primum posset sufficere, si recte intelligeretur, scilicet quod beatus est qui habet omnia quae vult.

Translation Hide
Summe der Theologie

Achter Artikel. Jedem Menschen ist es eigen, nach Seligkeit zu verlangen.

a) Dementgegen: I. Kann niemand ein Gut erstreben, das er nicht kennt; da nur das aufgefaßte Gut Gegenstand des Strebens ist. (3 de anima.) Viele aber wissen nicht, was das sei, „Seligkeit“, wie Augustin sagt (13. de Trin. c. 4.); und wie dies schon daraus hervorgeht, daß manche die Seligkeit in sinnlichen Genüssen oder in der Tugend der Seele oder anderswo erblicken, wo sie nicht ist. Also nicht alle verlangen nach der Seligkeit. II. Die Seligkeit ist das Anschauen des göttlichen Wesens. Viele aber meinen, es sei unmöglich, das Wesen Gottes zu schauen. Also verlangen sie danach nicht. III. Augustinus (13. de Trin. 5.) sagt: „Selig ist, wer Alles hat, was er will und nichts verkehrterweise will.“ Manche aber wollen, was ein Übel ist oder sie wollen das Gute in verkehrter Weise; und doch wollen sie, daß darauf ihr Wille gerichtet sei. Also wollen nicht alle die Seligkeit. Auf der anderen Seite schreibt Augustin (13. deTrin. 3.): „Wenn er weniger gesagt hätte, wie z. B.: Ihr alle wollt selig sein, keiner will elend sein; so hätte er etwas gesagt, was jeder als in seinem Willen befindlich anerkennen müßte.“

b) Ich antworte; wird die Seligkeit in ihrem allgemeinen Charakter als Seligkeit berücksichtigt, so muß jeder die Seligkeit wollen. Denn danach ist sie überhaupt das vollendete Gute; und da der Gegenstand des Willens das Gute ist, so befriedigt das vollendete Gute allseitig den Willen. Nach Seligkeit verlangen also ist nichts Anderes als verlangen, daß der Wille befriedigt werde; und das will jeder. Wird jedoch die Seligkeit genommen mit Rücksicht auf den besonderen Gegenstand, in dem sie sich findet, so erkennen nicht alle ihre Seligkeit. Denn sie wissen nicht, welchem Wesen der allgemeine Charakter der Seligkeit, das vollendete Gute nämlich, zukommt; und nach dieser Richtung hin wollen nicht alle die Seligkeit.

c) I. Danach ist der erste Einwurf beantwortet. II. Da der Wille sich nach der Auffassung der Vernunft richtet, so trifft es sich, daß, wie etwas dem thatsächlichen Sein nach ein und dasselbe ist, nach verschiedenen Seiten aber aufgefaßt wird, so ähnlich auch etwas dem thatsächlichen Sein nach ein und dasselbe Gut ist, jedoch nach einer Seite hin begehrt, nach der anderen Seite hin nicht begehrt wird. Die Seligkeit also kann betrachtet werden als der letzte und allseitig vollendete Endzweck; — und so strebt danach der Wille mit Naturnotwendigkeit, ohne Aufhören. Dann kann sie betrachtet werden nach verschiedenen besonderen Auffassungen, unter Rücksichtnahme auf verschiedene Verhältnisse, und zwar entweder von seiten der Thätigkeit selber oder von seiten des thätigen Vermögens oder von seiten des Gegenstandes; und so strebt der Wille nicht mit Notwendigkeit danach, sondern der eine gemäß dieser Auffassung, der andere gemäß jener. III. Wenn man die folgende Begriffsbestimmung der Seligkeit gut versteht, so ist sie zutreffend. „Selig ist, wer Alles hat, was er will; und dem Alles glückt, was er anfängt.“ Wer nämlich Alles hat, was er kraft des Begehrens seiner Natur will, der ist wahrhaft selig; denn nichts kann das von der Natur selbst kommende Begehren des Menschen voll befriedigen wie das allseitig vollendete Gut, das da eben ist die Seligkeit. Soll aber diese Begriffsbestimmung gelten von dem, was der Mensch mit seiner Vernunft im einzelnen Falle auffaßt als Gut und deshalb begehrt; so ist der Mensch nicht selig, wenn er hat, was er will. Denn manchmal ist etwas derartiges als Gut Aufgefaßtes ein Hindernis für das, was der Mensch seiner Natur nach will; wie z. B. die Vernunft manchmal im einzelnen Falle als wahr annimmt, was in der That von der Erkenntnis der Wahrheit zurückhält. Deshalb fügt Augustin hinzu: „der nichts in verkehrter Weise will;“ obgleich der erste Teil richtig verstanden genügt hätte.

  Print   Report an error
  • Show the text
  • Bibliographic Reference
  • Scans for this version
Editions of this Work
Summa theologiae
Translations of this Work
Summe der Theologie

Contents

Faculty of Theology, Patristics and History of the Early Church
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Imprint
Privacy policy