• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 4

Iª-IIae q. 32 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod tristitia non sit causa delectationis. Contrarium enim non est causa contrarii. Sed tristitia contrariatur delectationi. Ergo non est causa delectationis.

Iª-IIae q. 32 a. 4 arg. 2

Praeterea, contrariorum contrarii sunt effectus. Sed delectabilia memorata sunt causa delectationis. Ergo tristia memorata sunt causa doloris, et non delectationis.

Iª-IIae q. 32 a. 4 arg. 3

Praeterea, sicut se habet tristitia ad delectationem, ita odium ad amorem. Sed odium non est causa amoris, sed magis e converso, ut supra dictum est. Ergo tristitia non est causa delectationis.

Iª-IIae q. 32 a. 4 s. c.

Sed contra est quod in Psalmo XLI, dicitur, fuerunt mihi lacrimae meae panes die ac nocte. Per panem autem refectio delectationis intelligitur. Ergo lacrimae, quae ex tristitia oriuntur, possunt esse delectabiles.

Iª-IIae q. 32 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod tristitia potest dupliciter considerari, uno modo, secundum quod est in actu; alio modo, secundum quod est in memoria. Et utroque modo tristitia potest esse delectationis causa. Tristitia siquidem in actu existens est causa delectationis, inquantum facit memoriam rei dilectae, de cuius absentia aliquis tristatur, et tamen de sola eius apprehensione delectatur. Memoria autem tristitiae fit causa delectationis, propter subsequentem evasionem. Nam carere malo accipitur in ratione boni, unde secundum quod homo apprehendit se evasisse ab aliquibus tristibus et dolorosis, accrescit ei gaudii materia; secundum quod Augustinus dicit, XXII de Civ. Dei, quod saepe laeti tristium meminimus, et sani dolorum sine dolore, et inde amplius laeti et grati sumus. Et in VIII Confess. dicit quod quanto maius fuit periculum in proelio, tanto maius erit gaudium in triumpho.

Iª-IIae q. 32 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod contrarium quandoque per accidens est causa contrarii, sicut frigidum quandoque calefacit, ut dicitur in VIII Physic. Et similiter tristitia per accidens est delectationis causa, inquantum fit per eam apprehensio alicuius delectabilis.

Iª-IIae q. 32 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod tristia memorata, inquantum sunt tristia et delectabilibus contraria, non causant delectationem, sed inquantum ab eis homo liberatur. Et similiter memoria delectabilium, ex eo quod sunt amissa, potest causare tristitiam.

Iª-IIae q. 32 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod odium etiam per accidens potest esse causa amoris, prout scilicet aliqui diligunt se, inquantum conveniunt in odio unius et eiusdem.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Die Trauer verursacht Ergötzen.

a) Das scheint unmöglich. Denn: I. Die Trauer ist das Gegenteil vom Ergötzen; also nicht die Ursache davon. II. Die Wirkungen des einen Teiles eines Gegensatzes stehen entgegen den Wirkungen des anderen. Die Erinnerung an Freudiges aber ergötzt. Also betrübt die Erinnerung an Trauriges. III. Wie die Trauer zum Ergötzen sich verhält, so der Haß zur Liebe.Der Haß aber ist nicht Ursache der Liebe, sondern vielmehr ist das Umgekehrte der Fall. Also ist auch nicht die Trauer Ursache des Ergötzens. Auf der anderen Seite heißt es im Ps. 41.: „Meine Thränen waren mir Brot Tag und Nacht.“ „Brot“ aber drückt aus die Erquickung des Ergötzens. Also sind die Thränen, welche von der Trauer herkommen, Ursache des Ergötzens.

b) Ich antworte, man müsse die Trauer betrachten entweder als thatsächlich bestehend oder als in der Erinnerung befindlich. In beider Weise kann sie sein Ursache des Ergötzens. Die thatsächlich bestehende Trauer nämlich erweckt die Erinnerung an die geliebte Sache, über deren Abwesenheit man trauert; und so ergötzt man sich an der alleinigen Auffassung. Die Erinnerung aber an die Trauer wird Ursache des Ergötzens, weil das Übel vorbei ist. Denn des Übels entbehren wird als Gut betrachtet. Deshalb sagt Augustin (22. de civ. Dei ult. c.): „Oft erinnern wir uns freudig des verflossenen Traurigen und gesund gedenken wir der Schmerzen ohne Schmerzen; und gerade diese Erinnerung macht uns fröhlicher und dankbarer.“

c) I. Oft verursacht etwas mit Rücksicht auf ein äußerliches Moment — per accidens) —- wenn auch nicht kraft seiner eigenen Natur sein eigenes Gegenteil; wie das Kalte bisweilen warm macht nach Aristoteles. (8 Phys.) Und so ist in gewisser Beziehung, wenn auch nicht von sich aus, das Traurige bisweilen die Ursache des Ergötzens, insofern es das Andenken an etwas Ergötzliches veranlaßt. II. Das Andenken an vergangene Traurigkeit macht froh, weil man vom Übel befreit worden. III. Auch der Haß kann manchmal den Anlaß zu Liebe geben; inwieweit nämlich manche einander lieben, weil sie auf das Nämliche Haß geworfen haben.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité