• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 3

Iª-IIae q. 39 a. 3 arg. 1

Ad tertium sic proceditur. Videtur quod tristitia non possit esse bonum utile. Dicitur enim Eccli. XXX, multos occidit tristitia, et non est utilitas in illa.

Iª-IIae q. 39 a. 3 arg. 2

Praeterea, electio est de eo quod est utile ad finem aliquem. Sed tristitia non est eligibilis, quinimmo idem sine tristitia, quam cum tristitia, est magis eligendum, ut dicitur in III Topic. Ergo tristitia non est bonum utile.

Iª-IIae q. 39 a. 3 arg. 3

Praeterea, omnis res est propter suam operationem, ut dicitur in II de coelo. Sed tristitia impedit operationem, ut dicitur in X Ethic. Ergo tristitia non habet rationem boni utilis.

Iª-IIae q. 39 a. 3 s. c.

Sed contra, sapiens non quaerit nisi utilia. Sed sicut dicitur Eccle. VII, cor sapientum ubi tristitia, et cor stultorum ubi laetitia. Ergo tristitia est utilis.

Iª-IIae q. 39 a. 3 co.

Respondeo dicendum quod ex malo praesenti insurgit duplex appetitivus motus. Unus quidem est quo appetitus contrariatur malo praesenti. Et ex ista parte tristitia non habet utilitatem, quia id quod est praesens, non potest non esse praesens. Secundus motus consurgit in appetitu ad fugiendum vel repellendum malum contristans. Et quantum ad hoc, tristitia habet utilitatem, si sit de aliquo quod est fugiendum. Est enim aliquid fugiendum dupliciter. Uno modo, propter seipsum, ex contrarietate quam habet ad bonum; sicut peccatum. Et ideo tristitia de peccato utilis est ad hoc quod homo fugiat peccatum, sicut apostolus dicit, II ad Cor. VII, gaudeo, non quia contristati estis, sed quia contristati estis ad poenitentiam. Alio modo est aliquid fugiendum, non quia sit secundum se malum, sed quia est occasio mali; dum vel homo nimis inhaeret ei per amorem, vel etiam ex hoc praecipitatur in aliquod malum, sicut patet in bonis temporalibus. Et secundum hoc, tristitia de bonis temporalibus potest esse utilis, sicut dicitur Eccle. VII, melius est ire ad domum luctus quam ad domum convivii, in illa enim finis cunctorum admonetur hominum. Ideo autem tristitia in omni fugiendo est utilis, quia geminatur fugiendi causa. Nam ipsum malum secundum se fugiendum est, ipsam autem tristitiam secundum se omnes fugiunt, sicut etiam bonum omnes appetunt, et delectationem de bono. Sicut ergo delectatio de bono facit ut bonum avidius quaeratur, ita tristitia de malo facit ut malum vehementius fugiatur.

Iª-IIae q. 39 a. 3 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod auctoritas illa intelligitur de immoderata tristitia, quae animum absorbet. Huiusmodi enim tristitia immobilitat animum, et impedit fugam mali, ut supra dictum est.

Iª-IIae q. 39 a. 3 ad 2

Ad secundum dicendum quod, sicut quodlibet eligibile fit minus eligibile propter tristitiam, ita quodlibet fugiendum redditur magis fugiendum propter tristitiam. Et quantum ad hoc, tristitia est utilis.

Iª-IIae q. 39 a. 3 ad 3

Ad tertium dicendum quod tristitia de operatione aliqua, impedit operationem, sed tristitia de cessatione operationis, facit avidius operari.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Dritter Artikel. Die Trauer kann als etwas moralisch Gutes den Charakter des „Nützlichen“ tragen.

a) Das ist: I. Gegen die Schrift Ekkli. 30.: „Viele hat die Trauer getötet und ein Nutzen ist nicht in ihr.“ II. Das Nützliche ist Gegenstand der Auswahl als Zweckdienliches. Das Traurige aber ist nicht Gegenstand der Auswahl; vielmehr soll man, wie es 3. Top. 2. heißt, „ohne Trauer wählen.“ III. „Jedes Ding besteht um seiner Thätigkeit willen.“ (2. de coelo.) Die Trauer aber ist ein Hindernis für das Thätigsein, wie 10 Ethic. 5. gesagt wird. Auf der anderen Seite sucht der Weise nur nach dem Nützlichen. Ekkle. 7. aber steht geschrieben: „Das Herz der Weisen, wo Trauer ist; das Herz der Thoren, wo Freude herrscht.“

b) Ich antworte; vom gegenwärtig bestehenden Übel aus ersteht zuvörderst eine Bewegung gegen dieses bestehende Übel; und nach dieser Seite hin hat die Trauer nicht den Charakter des Nützlichen, denn was einmal gegenwärtig ist, kann keineswegs nicht gegenwärtig sein. Eine zweite Bewegung ist die, um das Übel nun zu fliehen und abzuweisen; und nach dieser Seite hin kann die Trauer ganz wohl nützlich sein, wenn sie etwas betrifft, was in Wahrheit fliehenswert ist. Es ist nämlich etwas fliehenswert einmal wegen seiner selbst, infolge des Gegensatzes, den es zum Guten hat, wie z. B. die Sünde; — und sonach ist die Trauer über die Sünde nützlich, damit der Mensch die Sünde fliehe, wie der Apostel sagt (2. Kor. 7.): „Ich freue mich, nicht daß ihr traurig geworden, sondern daß ihr es seid, um Buße zu thun.“ Ferner ist etwas fliehenswert als Gelegenheit zur Sünde, wenn es auch an sich nicht Sünde ist, wenn der Mensch nämlich demselben allzusehr durch die Liebe anhängt oder wenn er dadurch in ein Übel leicht gestürzt wird, wie dies bei den zeitlichen Gütern offenbar ist; — und danach kann die Trauer rücksichtlich der zeitlichen Güter nützlich sein, wie gesagt wird Ekkle. 7.: „Es ist besser in ein Haus der Trauer zu gehen als in ein Haus, wo ein Gastmahl ist; denn in jenem erinnert sich der Mensch an das Ende von Allem.“ Deshalb ist die Trauer immer nützlich, wenn es sich darum handelt, ein Übel zu fliehen, weil dadurch der Grund für die Flucht verdoppelt wird. Denn das Übel istan und für sich betrachtet zu fliehen. Die Trauer aber fliehen an und für sich betrachtet alle, wie auch alle das gegenteilige Gute erstreben und das Ergötzen am Guten. Wie also das Ergötzen am Guten bewirkt, daß das Gute mehr erstrebt wird, so macht die Trauer über ein Übel, daß dieses um so nachhaltiger geflohen wird.

c) I. Jene Stelle ist von der maßlosen Trauer zu verstehen, die den Geist abstumpft und die Flucht vor dem Übel hindert. II. Wie jedes Erwählbare weniger erwählbar wird wegen der damit verbundenen Trauer, so macht die Trauer eben, daß man das betreffende Übel um so mehr flieht; und danach ist die Trauer nützlich. III. Die Trauer, welche eine Thätigkeit zum Gegenstande hat, hindert die Thätigkeit; aber jene Trauer, welche das Aufhören einer Thätigkeit, also ein Nicht-Thätigsein zum Gegenstande hat, bewirkt, daß man um so nachhaltiger thätig ist.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité