Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 2
Iª-IIae q. 42 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod timor non sit de malo naturae. Dicit enim philosophus, in II Rhetoric., quod timor consiliativos facit. Non autem consiliamur de his quae a natura eveniunt, ut dicitur in III Ethic. Ergo timor non est de malo naturae.
Iª-IIae q. 42 a. 2 arg. 2
Praeterea, defectus naturales semper homini imminent, ut mors et alia huiusmodi. Si igitur de huiusmodi malis esset timor, oporteret quod homo semper esset in timore.
Iª-IIae q. 42 a. 2 arg. 3
Praeterea, natura non movet ad contraria. Sed malum naturae provenit ex natura. Ergo quod timendo aliquis refugiat huiusmodi malum, non est a natura. Timor ergo naturalis non est de malo naturae; ad quem tamen hoc malum pertinere videtur.
Iª-IIae q. 42 a. 2 s. c.
Sed contra est quod philosophus dicit, in III Ethic., quod inter omnia terribilissimum est mors, quae est malum naturae.
Iª-IIae q. 42 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod, sicut philosophus dicit in II Rhetoric., timor provenit ex phantasia futuri mali corruptivi vel contristativi. Sicut autem contristativum malum est quod contrariatur voluntati; ita corruptivum malum est quod contrariatur naturae. Et hoc est malum naturae. Unde de malo naturae potest esse timor. Sed considerandum est quod malum naturae quandoque est a causa naturali, et tunc dicitur malum naturae, non solum quia privat naturae bonum, sed etiam quia est effectus naturae; sicut mors naturalis, et alii huiusmodi defectus. Aliquando vero malum naturae provenit ex causa non naturali, sicut mors quae violenter infertur a persecutore. Et utroque modo malum naturae quodammodo timetur, et quodammodo non timetur. Cum enim timor proveniat ex phantasia futuri mali, ut dicit philosophus; illud quod removet futuri mali phantasiam, excludit etiam timorem. Quod autem non appareat aliquod malum ut futurum, potest ex duobus contingere. Uno quidem modo, ex hoc quod est remotum et distans, hoc enim, propter distantiam, imaginamur ut non futurum. Et ideo vel non timemus, vel parum timemus. Ut enim philosophus dicit, in II Rhetoric., quae valde longe sunt non timentur, sciunt enim omnes, quod morientur; sed quia non prope est, nihil curant. Alio modo aestimatur aliquod malum quod est futurum, ut non futurum, propter necessitatem, quae facit ipsum aestimare ut praesens. Unde philosophus dicit, in II Rhetoric., quod illi qui iam decapitantur non timent, videntes sibi necessitatem mortis imminere; sed ad hoc quod aliquis timeat, oportet adesse aliquam spem salutis. Sic igitur malum naturae non timetur, quia non apprehenditur ut futurum. Si vero malum naturae, quod est corruptivum, apprehendatur ut propinquum, et tamen cum aliqua spe evasionis, tunc timebitur.
Iª-IIae q. 42 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod malum naturae quandoque non provenit a natura, ut dictum est. Secundum tamen quod a natura provenit, etsi non ex toto vitari possit, potest tamen differri. Et sub hac spe, potest esse consilium de vitatione ipsius.
Iª-IIae q. 42 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod malum naturae, etsi semper immineat, non tamen semper imminet de propinquo. Et ideo non semper timetur.
Iª-IIae q. 42 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod mors et alii defectus naturae proveniunt a natura universali, quibus tamen repugnat natura particularis quantum potest. Et sic ex inclinatione particularis naturae, est dolor et tristitia de huiusmodi malis, cum sunt praesentia; et timor, si immineant in futurum.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. Das natürliche Übel ist Gegenstand der Furcht.
a) Die Furcht scheint Übel, die von der Natur allein herrühren, nicht zum Gegenstande zu haben. Denn: I. Aristoteles sagt (2 Rhet. 5.): „Die Furcht bedarf des Beratschlagens.“ Darüber aber, was von der Natur allein und ganz abhängt, wird nicht beratschlagt. II. Tod, Krankheit und ähnliche natürliche Mängel drohen dem Menschen stets. Also könnte er nie ohne Furcht sein. III. Die Natur setzt nicht nach zwei entgegengesetzten Seiten hin zugleich etwas in Bewegung. Das natürliche Übel aber kommt von der Natur. Also kann das Fliehen und somit der Abscheu vor demselben nicht von ihr kommen. Es giebt also keine Furcht vor natürlichem Übel. Auf der anderen Seite sagt Aristoteles (3 Ethic. 6.): „Von allem das Schreckvollste ist der Tod,“ der doch ein Übel der Natur ist.
b) Ich antworte, daß nach Aristoteles (2 Rhet. 5.) „die Furcht herkommt von der Vorstellung eines künftigen Übels, das da verdirbt und betrübt. Wie aber das Übel, welches betrübt, dem Begehren entgegengesetzt ist, so ist das Übel, welches etwas verdirbt, der Natur entgegengesetzt; und das nennt man ein natürliches Übel oder Übel der Natur.“ Also rücksichtlich desselben kann Furcht sein. Jedoch ist zu berücksichtigen, daß dieses Übel bisweilen von einer in der Natur befindlichen Ursache herkommt; und dann wird es als „der Natur zugehöriges“, als „Übel der Natur“ bezeichnet; nicht nur weil es eines natürlichen Gutes beraubt, sondern auch, weil es eine Wirkung der Natur ist, wie der natürliche Tod u. dgl. Bisweilen aber kommt es nicht von der Natur, wie wenn der Tod gewaltsam jemandem gegeben wird. Und nach beiden Seiten erregt das „Übel der Natur“ Furcht gewissermaßen; und gewissermaßen erregt es keine Furcht. Denn da die Furcht die Vorstellung eines zukünftigen Übels ist, so entfernt das, was diese Vorstellung hinwegnimmt, auch die Furcht selber. Daß jedoch etwas die Vorstellung eines zukünftigen Übels nicht erweckt, kommt 1. daher, daß es sehr ferne ist, denn was sehr weit in der Ferne ist, das erachten wir als „nicht zukünftig“ und fürchten es deshalb nicht; — oder es kommt 2. daher, daß etwas, was in Wahrheit zukünftig ist, wie „nicht zukünftig“ betrachtet wird, weil es notwendigerweise einbricht; denn dann wird es wie etwas Gegenwärtiges angesehen; wie Aristoteles sagt (2 Rhet. 5.): „Die da bereits enthauptet werden, fürchten nicht; denn sie sehen, daß es notwendig ist zu sterben.“ Um in diesem Falle zu fürchten, muß eine gewisse Hoffnung des Heiles da sein. So also wird „das Übel der Natur“ bisweilen nicht gefürchtet, weil es nicht als zukünftig aufgefaßt wird. Wird jedoch dieses Übel, was verderblich ist, erfaßt als bevorstehend, jedoch so, daß eine Hoffnung besteht, es zu vermeiden, so wird da Furcht vorwalten.
c) I. Das „Übel der Natur“ kommt nicht immer von der Natur. Insoweit es aber von der Natur kommt, kann es doch wenigstens aufgeschoben, wenn auch nicht vermieden werden; und so kann nach dieser Seite Hoffnung sein, es zu vermeiden.
II. Das „Übel der Natur“ droht nicht immer in nächster Nähe. Deshalb sagt Aristoteles (2 Rhet. 5.): „Was sehr weit entfernt ist, wird nicht gefürchtet; denn alle wissen wohl, daß sie sterben müssen; weil dies aber nicht nahe ist, kümmern sie sich nicht darum.“ III. Der Tod und dergleichen kommt von der allgemeinen Gesamtnatur, insoweit sie unter dem leitenden ersten Urgründe steht. Dieser Gesamtnatur aber widerstrebt so viel sie kann die besondere einzelne Natur. Und so kommt von der Hinneigung der besonderen Natur Schmerz und Trauer über diese Übel, wenn sie gegenwärtig sind; Furcht, wenn sie drohen.