• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 4

Iª-IIae q. 78 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod ille qui peccat ex certa malitia, non peccet gravius quam ille qui peccat ex passione. Ignorantia enim excusat peccatum vel in toto vel in parte. Sed maior est ignorantia in eo qui peccat ex certa malitia, quam in eo qui peccat ex passione, nam ille qui peccat ex certa malitia, patitur ignorantiam principii, quae est maxima, ut philosophus dicit, in VII Ethic.; habet enim malam existimationem de fine, qui est principium in operativis. Ergo magis excusatur a peccato qui peccat ex certa malitia, quam ille qui peccat ex passione.

Iª-IIae q. 78 a. 4 arg. 2

Praeterea, quanto aliquis habet maius impellens ad peccandum, tanto minus peccat, sicut patet de eo qui maiori impetu passionis deiicitur in peccatum. Sed ille qui peccat ex certa malitia, impellitur ab habitu, cuius est fortior impulsio quam passionis. Ergo ille qui peccat ex habitu, minus peccat quam ille qui peccat ex passione.

Iª-IIae q. 78 a. 4 arg. 3

Praeterea, peccare ex certa malitia est peccare ex electione mali. Sed ille qui peccat ex passione, etiam eligit malum. Ergo non minus peccat quam ille qui peccat ex certa malitia.

Iª-IIae q. 78 a. 4 s. c.

Sed contra est quod peccatum quod ex industria committitur, ex hoc ipso graviorem poenam meretur, secundum illud Iob XXXIV, quasi impios percussit eos in loco videntium, qui quasi de industria recesserunt ab eo. Sed poena non augetur nisi propter gravitatem culpae. Ergo peccatum ex hoc aggravatur, quod est ex industria, seu certa malitia.

Iª-IIae q. 78 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod peccatum quod est ex certa malitia, est gravius peccato quod est ex passione, triplici ratione. Primo quidem quia, cum peccatum principaliter in voluntate consistat, quanto motus peccati est magis proprius voluntati, tanto peccatum est gravius, ceteris paribus. Cum autem ex certa malitia peccatur, motus peccati est magis proprius voluntati, quae ex seipsa in malum movetur, quam quando ex passione peccatur, quasi ex quodam extrinseco impulsu ad peccandum. Unde peccatum ex hoc ipso quod est ex malitia, aggravatur, et tanto magis, quanto fuerit vehementior malitia. Ex eo vero quod est ex passione, diminuitur, et tanto magis, quanto passio fuerit magis vehemens. Secundo, quia passio quae inclinat voluntatem ad peccandum, cito transit, et sic homo cito redit ad bonum propositum, poenitens de peccato. Sed habitus, quo homo ex malitia peccat, est qualitas permanens, et ideo qui ex malitia peccat, diuturnius peccat. Unde philosophus, in VII Ethic., comparat intemperatum, qui peccat ex malitia, infirmo qui continue laborat; incontinentem autem, qui peccat ex passione, ei qui laborat interpolate. Tertio, quia ille qui peccat ex certa malitia, est male dispositus quantum ad ipsum finem, qui est principium in operabilibus. Et sic eius defectus est periculosior quam eius qui ex passione peccat, cuius propositum tendit in bonum finem, licet hoc propositum interrumpatur ad horam propter passionem. Semper autem defectus principii est pessimus. Unde manifestum est quod gravius est peccatum quod est ex malitia, quam quod est ex passione.

Iª-IIae q. 78 a. 4 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod ignorantia electionis, de qua obiectio procedit, neque excusat neque diminuit peccatum, ut supra dictum est. Unde neque maior ignorantia talis facit esse minus peccatum.

Iª-IIae q. 78 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod impulsio quae est ex passione, est quasi ex exteriori respectu voluntatis, sed per habitum inclinatur voluntas quasi ab interiori. Unde non est similis ratio.

Iª-IIae q. 78 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod aliud est peccare eligentem, et aliud peccare ex electione. Ille enim qui peccat ex passione, peccat quidem eligens, non tamen ex electione, quia electio non est in eo primum peccati principium, sed inducitur ex passione ad eligendum id quod extra passionem existens non eligeret. Sed ille qui peccat ex certa malitia, secundum se eligit malum, eo modo quo dictum est. Et ideo electio in ipso est principium peccati; et propter hoc dicitur ex electione peccare.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Wer aus vorbedachter Bosheit sündigt, dessen Sünde ist schwerer als wenn man aus Leidenschaft sündigt.

a) Die Gründe für die Gegenbehauptung sind folgende: I. Die Unkenntnis entschuldigt rücksichtlich der Sünde entweder ganz oder zum Teil. Größer aber ist die Unkenntnis bei der Bosheitssünde wie bei der aus Leidenschaft. Also ist jene leichter. Denn bei der Bosheit betrifft die Unkenntnis das erste Princip im Moralischen, nämlich den Endzweck. II. Der da aus Bosheit sündigt, hat im Zustande, infolge dessen er sündigt, einen gewaltigeren Antrieb, wie jener, der nur aus Leidenschaft sündigt. Wer aber stärker angetrieben wird zur Sünde, dessen Sünde ist leichter. III. Weraus Bosheit sündigt oder aus Leidenschaft, wählt immer gleichermaßen das Böse. Also ist die entsprechende Sünde auf beiden Seiten gleich. Auf der anderen Seite heißt es bei Job 34.: „Wie Gottlose hat Er (Gott) sie niedergestreckt am Orte derer, die schauten; jene, die da aus Vorbedacht sich entfernten von Ihm.“ Also die aus Vorbedacht oder aus Bosheit sündigen, verdienen schwerere Strafe und somit ist ihre Sünde größer.

b) Ich antworte, die Sünde aus Bosheit sei schwerer wie die aus Leidenschaft aus drei Gründen: 1. Die Sünde besteht an erster leitender Stelle im Willensakte. Die Sünde aus Bosheit aber entspricht mehr der Natur des Willens und ist ihm mehr eigen; denn da neigt der Wille von sich selbst aus zum Bösen hin, während der Antrieb der Leidenschaft gleichsam von außen kommt, so weit es das Willensvermögen als solches betrifft. Der Charakter der Sünde findet sich also mehr in der Bosheitssünde; und weniger in der Leidenschaftssünde. 2. Wann die Leidenschaft den Willen hinneigt zur Sünde, so geht das schnell vorüber; und so kehrt der Mensch in Reue schnell zurück zum Guten. Der Zustand aber, infolge dessen der Mensch aus Bosheit sündigt, ist als Zustand eine dauernde Eigenschaft und also dauert diese Sünde länger. Deshalb vergleicht Aristoteles(7 Ethic. 9.) den Unmäßigen, der aus Bosheit sündigt, einem beständig Kranken; den Unmäßigen aber, den Leidenschaft antreibt, einem mit Abwechslung Kranken. 3. Wer aus Bosheit sündigt, ist in schlechter Verfassung mit Rücksicht auf den Zweck selber, der das Princip ist im Bereiche des Thätigseins; und so ist dessen Sünde gefahrvoller wie die desjenigen, der aus Leidenschaft sündigt, dessen Vorsatz also immer auf den Zweck gerichtet bleibt, wenn auch dieser Vorsatz infolge der Leidenschaft hie und da eine Unterbrechung leidet. Immer aber ist ein Mangel mit Rücksicht auf das Princip im höchsten Grade schlecht.

c) I. Jene Unkenntnis ist gewollt; also entschuldigt sie nicht und mindert nicht die Sünde.(Kap. 76, Art. 4.) II. Der Antrieb von seiten der Leidenschaft ist gleichsam äußerlich auf den Willen; durch den Zustand aber wird er von sich selbst aus, vom eigenen Innern zum Bösen hingeneigt. III. Etwas Anderes ist es, daß einer, der die Wahl hat, sündigt; und etwas Anderes, daß man kraft und auf Grund der Wahl sündigt. Wer nämlich auf Grund der Leidenschaft sündigt, der sündigt zwar, indem er wählt; aber er sündigt nicht auf Grund der Wahl. Denn das Auswählen ist in ihm nicht das erste Princip der Sünde, sondern durch die Leidenschaft läßt er sich leiten, daß er so wählt. Wer aber aus Bosheit sündigt, der wählt an und für sich das Übel, weil es Übel ist, um ein Gut zu erhalten, wie Art. 2 und 3 gesagt worden; und deshalb ist die Wahl, die in seinem Willen ist, das Princip der Sünde; und so sündigt er auf Grund der Wahl.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité