Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 1
IIª-IIae q. 91 a. 1 arg. 1
Ad primum sic proceditur. Videtur quod Deus non sit ore laudandus. Dicit enim philosophus, in I Ethic., optimorum non est laus, sed maius aliquid et melius. Sed Deus est super omnia optima. Ergo Deo non debetur laus, sed aliquid maius laude. Unde et Eccli. XLIII dicitur quod Deus maior est omni laude.
IIª-IIae q. 91 a. 1 arg. 2
Praeterea, laus Dei ad cultum ipsius pertinet, est enim religionis actus. Sed Deus mente colitur magis quam ore, unde dominus, Matth. XV, contra quosdam inducit illud Isaiae, populus hic labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me. Ergo laus Dei magis consistit in corde quam in ore.
IIª-IIae q. 91 a. 1 arg. 3
Praeterea, homines ad hoc ore laudantur ut ad meliora provocentur. Sicut enim mali ex suis laudibus superbiunt, ita boni ex suis laudibus ad meliora provocantur, unde dicitur Prov. XXVII, quomodo probatur in conflatorio argentum, sic probatur homo ore laudantium. Sed Deus per verba hominum non provocatur ad meliora, tum quia immutabilis est; tum quia summe bonus est, et non habet quo crescat. Ergo Deus non est laudandus ore.
IIª-IIae q. 91 a. 1 s. c.
Sed contra est quod dicitur in Psalm., labiis exultationis laudabit os meum.
IIª-IIae q. 91 a. 1 co.
Respondeo dicendum quod verbis alia ratione utimur ad Deum, et alia ratione ad hominem. Ad hominem enim utimur verbis ut conceptum nostri cordis, quem non potest cognoscere, verbis nostris ei exprimamus. Et ideo laude oris ad hominem utimur ut vel ei vel aliis innotescat quod bonam opinionem de laudato habemus, ut per hoc et ipsum qui laudatur ad meliora provocemus; et alios, apud quos laudatur, in bonam opinionem et reverentiam et imitationem ipsius inducamus. Sed ad Deum verbis utimur non quidem ut ei, qui est inspector cordium, nostros conceptus manifestemus, sed ut nos ipsos et alios audientes ad eius reverentiam inducamus. Et ideo necessaria est laus oris, non quidem propter Deum, sed propter ipsum laudantem, cuius affectus excitatur in Deum ex laude ipsius, secundum illud Psalm., sacrificium laudis honorificabit me, et illic iter quo ostendam illi salutare Dei. Et inquantum homo per divinam laudem affectu ascendit in Deum, intantum per hoc retrahitur ab his quae sunt contra Deum, secundum illud Isaiae XLVIII, laude mea infrenabo te, ne intereas. Proficit etiam laus oris ad hoc quod aliorum affectus provocetur in Deum. Unde dicitur in Psalm., semper laus eius in ore meo, et postea subditur, audiant mansueti, et laetentur. Magnificate dominum mecum.
IIª-IIae q. 91 a. 1 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod de Deo dupliciter possumus loqui. Uno modo, quantum ad eius essentiam. Et sic, cum sit incomprehensibilis et ineffabilis, maior est omni laude. Debetur autem ei secundum hanc comparationem reverentia et latriae honor. Unde in Psalterio Hieronymi dicitur, tibi silet laus, Deus, quantum ad primum; et, tibi reddetur votum, quantum ad secundum. Alio modo, secundum effectus ipsius, qui in nostram utilitatem ordinantur. Et secundum hoc debetur Deo laus. Unde dicitur Isaiae LXIII, miserationum domini recordabor, laudem domini super omnibus quae reddidit nobis dominus. Et Dionysius dicit, I cap. de Div. Nom., omnem sanctum theologorum hymnum, idest divinam laudem, invenies ad bonos thearchiae, idest divinitatis, processus manifestative et laudative Dei nominationes dividentem.
IIª-IIae q. 91 a. 1 ad 2
Ad secundum dicendum quod laus oris inutilis est laudanti si sit sine laude cordis, quod loquitur Deo laudem dum magnalia eius operum recogitat cum affectu. Valet tamen exterior laus oris ad excitandum interiorem affectum laudantis, et ad provocandum alios ad Dei laudem, sicut dictum est.
IIª-IIae q. 91 a. 1 ad 3
Ad tertium dicendum quod Deum non laudamus propter utilitatem suam, sed propter utilitatem nostram, ut dictum est.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Erster Artikel. Man soll Gott mit dem Munde preisen.
a) Dagegen spricht: I. Aristoteles sagt (1 Ethic ult.): „Die am höchsten stehen im Guten, werden nicht gelobt und gepriesen, ihnen gilt etwas Besseres;“ und Ekkli. 43. heißt es ausdrücklich von Gott: „Er sei größer als alles Lob.“ II. Nach Matth. 15. wird Gott besser gelobt im Herzen wie mit dem Munde; wie auch der Prophet sagt (Isai. 29.): „Dieses Volk ehrt mich mit den Lippen; ihr Herz aber ist weit von mir entfernt.“ III. Man lobt jemanden, um ihn zu noch Besserem aufzumuntern, wie Prov. 27. es heißt: „Wie das Gold erprobt wird im Feuer, so der Mensch durch den Mund derer, die ihn loben.“ Gott aber kann man nicht zum Besserem hin bestimmen. Also ist da mündlicher Lobpreis überflüssig. Auf der anderen Seite heißt es Ps. 62.: „Mit Lippen des Lobes wird preisen mein Mund.“
b) Ich antworte, mit Bezug auf den Menschen bedienen wir uns der Worte, damit unser Gedanke demselben bekannt werde. Loben wir also einen Menschen, so soll ihm unsere gute Auffassung über ihn bekannt werden, damit er noch Besseres thue; und die anderen, die unser Lob hören, sollen über den betreffenden ebenfalls gut denken und ihm nacheifern. Zu Gott aber sprechen wir, damit wir uns und andere zur Ehrfurcht vor Ihm anleiten. Nicht also wegen Gottes, sondern um des lobpreisenden selber willen, ist der Lobpreis eine Notwendigkeit; wie es Ps. 49. heißt: „Das Opfer des Lobpreises wird mich ehren; und da ist der Weg, auf dem ich ihm das Heil Gottes zeigen will.“ Insoweit also der menschliche Wille durch die Lobpreisung zu Gott emporsteigt, zieht er sich von dem zurück, was Gott entgegen ist, nach Isai. 48.: „Dadurch daß du mich lobest, will ich dir einen Zügel anlegen, daß du nicht zu Grunde gehst.“ Auch für die hörenden ist das Lob Gottes nützlich, nach Ps. 33.: „Immer sei Dein Lob in meinem Munde“ und gleich darauf: „Die sanftmütigen sollen es hören und sich freuen: preiset Gott mit mir.“
c) I. Gemäß seinem Wesen betrachtet ist Gott unbegreiflich und steht höher als jedes Lob. Danach ist Ihm die Ehre der Anbetung geschuldet. Gemäß den Werken aber, die zu unserem Nutzen Gott geschaffen hat, gebühhrt Ihm Preis und Lob, nach Isai. 63.: „Gedenken will ich der Erbarmungen Gottes; sein Lob will ich verkünden als Entgelt für Alles, was der Herr uns gethan.“ Deshalb sagt Dionysius (de div. nom. 1?) „Jeder heilige Lobgesang, der sich auf Gott bezieht, macht offenbar und preist Gott mit Namen, welche die von Ihm ausgegangenen Wirkungen verherrlichen.“ II. Das Lob des Mundes ist unnütz ohne das Lob des Herzens. Darum llobpreist der Mensch wahrhaft mit seinem Munde Gott, wenn sein Herz voll ist von Dankbarkeit für die Großthaten Gottes. Das äußere Lob Gottes aber kann das eigene Herz entzünden und das Herz anderer zum Lobe Gottes. III. Zu unserem Nutzen loben wir Gott.