• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 1

IIª-IIae q. 112 a. 1 arg. 1

Ad primum sic proceditur. Videtur quod iactantia non opponatur virtuti veritatis. Veritati enim opponitur mendacium. Sed quandoque potest esse iactantia etiam sine mendacio, sicut cum aliquis excellentiam suam ostentat, dicitur enim Esther I, quod Assuerus fecit grande convivium, ut ostenderet divitias gloriae suae ac regni sui, ac magnitudinem atque iactantiam potentiae suae. Ergo iactantia non opponitur virtuti veritatis.

IIª-IIae q. 112 a. 1 arg. 2

Praeterea, iactantia ponitur a Gregorio, XXIII Moral., una de quatuor speciebus superbiae, cum scilicet quis iactat se habere quod non habet. Unde dicitur Ierem. XLVIII, audivimus superbiam Moab, superbus est valde. Sublimitatem eius et arrogantiam et superbiam et altitudinem cordis illius ego scio, ait dominus, iactantiam eius, et quod non sit iuxta eam virtus eius. Et XXXI Moral., dicit Gregorius quod iactantia oritur ex inani gloria. Superbia autem et inanis gloria opponuntur virtuti humilitatis. Ergo iactantia non opponitur veritati, sed humilitati.

IIª-IIae q. 112 a. 1 arg. 3

Praeterea, iactantia ex divitiis causari videtur, unde dicitur Sap. V, quid nobis profuit superbia? Aut quid divitiarum iactantia contulit nobis? Sed superfluitas divitiarum videtur pertinere ad peccatum avaritiae, quod opponitur iustitiae vel liberalitati. Non ergo iactantia opponitur veritati.

IIª-IIae q. 112 a. 1 s. c.

Sed contra est quod philosophus, in II et IV Ethic., iactantiam opponit veritati.

IIª-IIae q. 112 a. 1 co.

Respondeo dicendum quod iactantia proprie importare videtur quod homo verbis se extollat, illa enim quae homo vult longe iactare, in altum elevat. Tunc autem proprie aliquis se extollit, quando de se supra se aliquid dicit. Quod quidem contingit dupliciter. Quandoque enim aliquis loquitur de se, non quidem supra id quod in se est, sed supra id quod de eo homines opinantur quod apostolus refugiens dicit, II ad Cor. XII, parco, ne quis me existimet supra id quod videt in me, aut audit aliquid ex me. Alio modo aliquis per verba se extollit loquens de se supra id quod in se est secundum rei veritatem. Et quia magis est aliquid iudicandum secundum quod in se est quam secundum quod est in opinione aliorum, inde est quod magis proprie dicitur iactantia quando aliquis effert se supra id quod in ipso est, quam quando effert se supra id quod est in opinione aliorum, quamvis utroque modo iactantia dici possit. Et ideo iactantia proprie dicta opponitur veritati per modum excessus.

IIª-IIae q. 112 a. 1 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod ratio illa procedit de iactantia secundum quod excedit opinionem.

IIª-IIae q. 112 a. 1 ad 2

Ad secundum dicendum quod peccatum iactantiae potest considerari dupliciter. Uno modo, secundum speciem actus. Et sic opponitur veritati, ut dictum est. Alio modo, secundum causam suam, ex qua, etsi non semper, tamen frequentius accidit. Et sic procedit quidem ex superbia sicut ex causa interius motiva et impellente, ex hoc enim quod aliquis interius per arrogantiam supra seipsum elevatur, sequitur plerumque quod exterius maiora quaedam de se iactet; licet quandoque non ex arrogantia, sed ex quadam vanitate aliquis ad iactantiam procedat, et in hoc delectetur quia talis est secundum habitum. Et ideo arrogantia, per quam aliquis supra seipsum extollitur, est superbiae species, non tamen est idem iactantiae, sed, ut frequentius, eius causa, et propter hoc Gregorius iactantiam ponit inter superbiae species. Tendit autem iactator plerumque ad hoc quod gloriam consequatur per suam iactantiam. Et ideo, secundum Gregorium, ex inani gloria oritur secundum rationem finis.

IIª-IIae q. 112 a. 1 ad 3

Ad tertium dicendum quod opulentia etiam iactantiam causat dupliciter. Uno modo, occasionaliter, inquantum de divitiis aliquis superbit. Unde et signanter, Prov. VIII, opes dicuntur superbae. Alio modo, per modum finis, quia, ut dicitur in IV Ethic., aliqui seipsos iactant non solum propter gloriam, sed etiam propter lucrum, qui de seipsis fingunt ea ex quibus lucrari possint, puta quod sint medici, vel sapientes et divini.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Erster Artikel. Die Prahlerei steht im Gegensatze zur Wahrheit.

a) Dem widerspricht Folgendes: I. Der Wahrheit steht gegenüber die Lüge. Bisweilen ist aber mit der Prahlerei keine Lüge verbunden; wie Esther 1. es heißt: „Assuerus machte ein großes Gastmahl, damit er zeige die Reichtümer seiner Herrlichkeit … und prahle mit seiner Macht.“ II. Die Prahlerei wird von Gregor (23. moral. 4.) als eine der Gattungen von Hochmut angesetzt: „Wenn jemand prahlt, zu besitzen was er nicht besitzt.“ Deshalb heißt es bei Jerem. 48.: „Gehört haben wir von dem Hochmute Moabs; hochmütig ist er in hohem Grade; wir „vernahmen seinen Stolz, seine Anmaßung, seine Hoffart, wie er sich erhebt in seinem Herzen. Ich kenne, sagt der Herr, seine Prahlerei und daß seine wirkliche Kraft nicht dem entspricht.“ Danach steht also die Prahlerei vielmehr der Demut entgegen. III. Die Prahlerei scheint vom Reichtume verursacht zu werden, so Sap. 5. steht: „Was nützte uns der Hochmut; und die Prahlerei mit unserem Reichtume, was brachte sie uns ein?“ Danach ist also die Prahlerei im Gegensatze zur Gerechtigkeit oder Freigebigkeit. Auf der anderen Seite stellt Aristoteles (2 et 4 Ethic. 7.) die Prahlerei gegenüber der Wahrheit.

b) Ich antworte, die Prahlerei bestehe zumal in Worten, daß nämlich einer in seinen Reden sich erhebt; wie wenn jemand, um einen Gegenstand weit von sich zu werfen, denselben vorher in die Höhe hebt. Dann aber erhebt sich jemand im eigentlichen Sinne, wann er über sich selber mehr als ihm ziemt spricht. Dies geschieht nun in doppelter Weise: 1. Insofern jemand über sich spricht mehr als die Menschen seinen Wert schätzen, als seine Vorzüge somit vor den Menschen gelten, wenn auch dieselben thatsächlich so sind, wie er sagt. Dies vermied der Apostel, da er sagte (2. Kor. 12.): ) „Ich schone, damit nicht jemand mich schätze über das hinaus, was die Menschen von mir denken.“ Dann erhebt sich 2. der Mensch in Worten, wenn er über das hinaus von sich selber spricht, was in Wirklichkeit in ihm sich findet. Und in dieser letzten Auffassung ist Prahlerei im eigentlichen Sinne vorhanden und danach steht sie im Gegensatze zur Wahrheit.

c) I. Dies betrifft die Prahlerei im ersten Sinne, nach der Abschätzung der Menschen. II. Gemäß ihrer inneren Wesensgattung ist die Prahlerei im Gegensatze zur Wahrheit. Mit Rücksicht auf ihre Ursache geht sie gewöhnlich aus Hochmut hervor; denn deshalb prahlt jemand über das hinaus, was ihm an Vorzügen wirklich innewohnt, weil er in Anmaßung innerlich sich über sich selbst stellt. Manchmal aber kommt der Mensch auch durch eine gewisse leere Eitelkeit dazu, daß er prahlt und daran sich ergötzt; weil das eben seine Gewohnheit ist. Der Hochmut also ist für gewöhnlich die Ursache des Prahlens; und deshalb betrachtet Gregor die Prahlerei als eine Gattung des Stolzes. Da aber meistenteils der Prahler eitlen Ruhm erlangen will durch sein Prahlen, deshalb läßt Gregor die Prahlerei unter dem Gesichtspunkte der Zweckursache aus eitler Ruhmgier entstehen. III. Wohlhabenheit ist 1. Gelegenheit zu Prahlerei, weil man auf Grund derselben stolz wird, wonach ja Prov. 8. der Reichtum hochmütig genannt wird; — 2. ist Wohlhabenheit bisweilen Zweck des Prahlens (4 Ethic. 7.), wie Weise z. B. oder Ärzte mit ihrer Erfahrenheit prahlen, um Geld zu gewinnen.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité