• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 2

IIª-IIae q. 113 a. 2 arg. 1

Ad secundum sic proceditur. Videtur quod ironia non sit minus peccatum quam iactantia. Utrumque enim est peccatum inquantum declinat a veritate, quae est aequalitas quaedam. Sed ab aequalitate non magis declinat qui excedit quam qui diminuit. Ergo ironia non est minus peccatum quam iactantia.

IIª-IIae q. 113 a. 2 arg. 2

Praeterea, secundum philosophum, ironia quandoque iactantia est. Iactantia autem non est ironia. Ergo ironia est gravius peccatum quam iactantia.

IIª-IIae q. 113 a. 2 arg. 3

Praeterea, Prov. XXVI dicitur, quando submiserit vocem suam, ne credideris ei, quoniam septem nequitiae sunt in corde illius. Sed submittere vocem pertinet ad ironiam. Ergo in ea est multiplex nequitia.

IIª-IIae q. 113 a. 2 s. c.

Sed contra est quod philosophus dicit, in IV Ethic., quod irones et minus dicentes gratiores secundum mores videntur.

IIª-IIae q. 113 a. 2 co.

Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, unum mendacium est gravius altero, quandoque quidem ex materia de qua est, sicut mendacium quod fit in doctrina religionis est gravissimum, quandoque autem ex motivo ad peccandum, sicut mendacium perniciosum est gravius quam officiosum vel iocosum. Ironia autem et iactantia circa idem mentiuntur, vel verbis vel quibuscumque exterioribus signis, scilicet circa conditionem personae. Unde quantum ad hoc aequalia sunt. Sed ut plurimum iactantia ex turpiori motivo procedit, scilicet ex appetitu lucri vel honoris, ironia vero ex hoc quod fugit, licet inordinate, per elationem aliis gravis esse. Et secundum hoc philosophus dicit quod iactantia est gravius peccatum quam ironia. Contingit tamen quandoque quod aliquis minora de se fingit ex aliquo alio motivo, puta ad dolose decipiendum. Et tunc ironia est gravior.

IIª-IIae q. 113 a. 2 ad 1

Ad primum ergo dicendum quod ratio illa procedit de ironia et iactantia secundum quod mendacii gravitas consideratur ex seipso, vel ex materia eius. Sic enim dictum est quod aequalitatem habent.

IIª-IIae q. 113 a. 2 ad 2

Ad secundum dicendum quod duplex est excellentia, una quidem in temporalibus rebus; alia vero in spiritualibus. Contingit autem quandoque quod aliquis per exteriora signa vel per verba praetendit quidem defectum in exterioribus rebus, puta per aliquam vestem abiectam aut per aliquid huiusmodi, et per hoc ipsum intendit ostentare aliquam excellentiam spiritualem, sicut dominus de quibusdam dicit, Matth. VI, quod exterminant facies suas ut appareant hominibus ieiunantes. Unde isti simul incurrunt vitium ironiae et iactantiae (tamen secundum diversa), et propter hoc gravius peccant. Unde et philosophus dicit, in IV Ethic., quod et superabundantia et valde defectus iactantium est. Propter quod et de Augustino legitur quod neque vestes nimis pretiosas, neque nimis abiectas habere volebat, quia in utroque homines suam gloriam quaerunt.

IIª-IIae q. 113 a. 2 ad 3

Ad tertium dicendum quod, sicut dicitur Eccli. XIX, est qui nequiter se humiliat, et interiora eius plena sunt dolo. Et secundum hoc, Salomon loquitur de eo qui ex dolosa humilitate vocem suam submittit.

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Zweiter Artikel. Die Ironie ist eine kleinere Sünde wie die Prahlerei.

a) Das Gegenteil scheint wahr. Denn: I. Von dem Gleichmaße der Wahrheit weicht man ebensogut durch das „zuviel“ wie durch das „zuwenig“ ab. Also ist es ganz gleich, durch Ironie zu sündigen oder durch Prahlen. II. „Die Ironie ist manchmal Prahlen,“ nach 4 Ethic. 7. Das Umgekehrte ist aber nicht der Fall. Also ist die Ironie keine kleinere Sünde wie die Prahlerei. III. Prov. 26. heißt es: „Wann er im Flüstertone spricht, so glaube ihm nicht; denn sieben Bosheiten sind dann in seinem Herzen.“ Flüstern aber ist der Ironie eigen. Auf der anderen Seite sagt Aristoteles (I. c.): „Die zu wenig von sich sagen scheinen besser gesittet zu sein.“

b) Ich antworte, die eine Lüge sei schwerer wie die andere, bisweilen auf Grund des Inhaltes, wie die Lüge in Sachen der Glaubenslehre eine im höchsten Grade schwere ist; — bisweilen auf Grund des Beweggrundes, wie die schädliche Lüge schwerer ist als die Scherz- und Notlüge. Die Ironie und Prahlerei aber sind Lügen rücksichtlich des Nämlichen, nämlich rücksichtlich der Lage der Person. Also nach dieser Seite hin stehen sie auf gleicher Stufe. Meistenteils aber geht die Prahlerei aus einem unsittlicheren Beweggrunde hervor, nämlich aus Geld- oder Ehrgier; während die Ironie es scheut, wenn auch in ungeregelter Weise, anderen lästig zu fallen durch zu vieles Erheben der eigenen Person. Und danach sagt Aristoteles, die Ironie sei eine kleinere Sünde wie das Prahlen. Spricht jedoch jemand zu geringfügig über sich, um mit List zu täuschen, so ist diese Ironie eine schwerere Sünde wie das Prahlen.

c) I. Dieser Einwurf geht von der erstgenannten Auffassung aus. II. Es giebt einen doppelten Vorrang: in zeitlichen Dingen und in geistigen. Nun will jemand manchmal in äußeren Dingen, wie in Kleidern oder in der Nahrung mangelhaft erscheinen, damit so die geistigen Vorzüge der Tugenden recht hervortreten; wie der Herr sagt (Matth. 6.): „Sie verunstalten ihr Antlitz, damit sie den Menschen als fastende vorkommen.“ Diese Menschen also sündigen zugleich durch Ironie und durch Prahlerei. Deshalb liest man von Augustin, er hätte weder allzu kostbare noch allzu ärmliche Kleider getragen; denn in Beidem suchen die Menschen ihren Stolz. III. „Es giebt deren, die sich boshafterweise demütigen und ihr Herz ist voll List,“ heißt es Ekkli. 19. Und danach spricht Salomo von jenem, der aus listiger Demut seine Stimme zum Flüstertone ermäßigt.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité