Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 2
IIª-IIae q. 116 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod litigium sit minus peccatum quam contrarium vitium, scilicet placiditatis vel adulationis. Quanto enim aliquod peccatum plus nocet, tanto peius esse videtur. Sed adulatio plus nocet quam litigium, dicitur enim Isaiae III, popule meus, qui beatum te dicunt, ipsi te decipiunt, et viam gressuum tuorum dissipant. Ergo adulatio est gravius peccatum quam litigium.
IIª-IIae q. 116 a. 2 arg. 2
Praeterea, in adulatione videtur esse quaedam dolositas, quia aliud adulator dicit ore, aliud habet in corde. Litigiosus autem caret dolo, quia manifeste contradicit. Ille autem qui cum dolo peccat, turpior est, ut philosophus dicit, in VII Ethic. Ergo gravius peccatum est adulatio quam litigium.
IIª-IIae q. 116 a. 2 arg. 3
Praeterea, verecundia est timor de turpi, ut patet per philosophum, in IV Ethic. Sed magis verecundatur homo esse adulator quam litigiosus. Ergo litigium est minus peccatum quam adulatio.
IIª-IIae q. 116 a. 2 s. c.
Sed contra est quod tanto aliquod peccatum videtur esse gravius quanto spirituali statui magis repugnat. Sed litigium magis repugnare videtur spirituali, dicitur enim I ad Tim. III, quod oportet episcopum non litigiosum esse; et II ad Tim. II, servum domini non oportet litigare. Ergo litigium videtur esse gravius peccatum.
IIª-IIae q. 116 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod de utroque istorum peccatorum loqui possumus dupliciter. Uno modo, considerando speciem utriusque peccati. Et secundum hoc, tanto aliquod vitium est gravius quanto magis repugnat oppositae virtuti. Virtus autem amicitiae principalius tendit ad delectandum quam ad contristandum. Et ideo litigiosus, qui superabundat in contristando, gravius peccat quam placidus vel adulator, qui superabundat in delectando. Alio modo possunt considerari secundum aliqua exteriora motiva. Et secundum hoc, quandoque adulatio est gravior, puta quando intendit per deceptionem indebite honorem vel lucrum acquirere. Quandoque vero litigium est gravius, puta quando homo intendit vel veritatem impugnare, vel dicentem in contemptum adducere.
IIª-IIae q. 116 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod sicut adulator potest nocere occulte decipiendo, ita litigiosus potest interdum nocere manifeste impugnando. Gravius autem est, ceteris paribus, manifeste alicui nocere, quasi per violentiam, quam occulte, unde rapina est gravius peccatum quam furtum, ut supra dictum est.
IIª-IIae q. 116 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod non semper in actibus humanis illud est gravius quod est turpius. Decor enim hominis est ex ratione, et ideo turpiora sunt peccata carnalia, quibus caro dominatur rationi, quamvis peccata spiritualia sint graviora, quia procedunt ex maiori contemptu. Et similiter peccata quae fiunt ex dolo sunt turpiora, inquantum videntur ex quadam infirmitate procedere, et ex quadam falsitate rationis, cum tamen peccata manifesta quandoque sint ex maiori contemptu. Et ideo adulatio, quasi cum dolo existens videtur esse turpior, sed litigium, quasi ex maiori contemptu procedens, videtur esse gravius.
IIª-IIae q. 116 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod, sicut dictum est, verecundia respicit turpitudinem peccati. Unde non semper magis verecundatur homo de graviori peccato, sed de magis turpi peccato. Et inde est quod magis verecundatur homo de adulatione quam de litigio, quamvis litigium sit gravius.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. Der Zank ist an sich eine schwerere Sünnde wie die Schmeichelei oder Gefälligkeit.
a) Dem widerspricht Folgendes: I. Eine Sünde ist desto größer, je mehr sie schadet. Die Schmeichelei aber schadet mehr wie der Zank, nach Isai. 3.: „Mein Volk; die dich glücklich preisen, sie täuschen dich und verkehren den Weg deiner Schritte.“ Also ist sie eine schwerere Sünde. II. Der Schmeichler täuscht mit List und Trug; denn Anderes hat er im Munde und Anderes im Herzen. Der zankende aber widerspricht offen. Mit List und Trug sündigen aber ist schimpflicher, nach Aristoteles 7 Ethic. 6. III. Die Scham hat das Schimpfliche zum Gegenstande. Mehr schämt sich aber der Mensch, Schmeichler zu sein wie zanksüchtig. Auf der anderen Seite scheint eine Sünde um so schwerer zu sein als sie dem Stande der geistigen Vollkommenheit widerstreitet. Vom Bischöfe aber sagt Paulus (1. Tim. 3.), „er solle nicht zanksüchtig sein;“ und (2. Tim. 2.): „Der Knecht des Herrn soll nicht zanken;“ während er der Schmeichelei nicht erwähnt. Also ist der Zank eine schwerere Sünde.
b) Ich antworte; sprechen wir von diesen beiden Sünden an sich, in ihrem Wesenscharakter betrachtet, so muß ihre Schwere bemessen werden nach dem Grade des Gegensatzes zur entgegengesetzten Tugend. Da nun die Tugend der Freundschaft oder Leutseligkeit in erster Linie sich darauf richtet, zu erfreuen oder angenehm zu sein, so ist danach der Zank in höherem Grade dieser Tugend entgegengesetzt und somit schwerere Sünde; denn er will vielmehr betrüben wie erfreuen, während der Schmeichler im Erfreuen das Maß überschreitet. Sprechen wir aber von diesen beiden Sünden mit Rücksicht auf die äußeren Beweggründe, so ist bisweilen die Schmeichelei eine schwerere Sünde; denn aus Geld- oder Ehrsucht schmeichelt man nicht selten um zu täuschen. Bisweilen aber ist der Zank schwerer; z. B. wenn der Mensch die Wahrheit bekämpfen oder den anderen verächtlich machen will.
c) I. Der Schmeichler und der zankende können schaden; jener im verborgenen, dieser offen. Schwerer aber ist da die Sünde des Zankes denn offen schaden heißt ebensoviel wie Gewalt gebrauchen, so daß der Raub z. B. eine schwerere Sünde ist wie der Diebstahl. II. Nicht immer ist beim Menschen etwas schwerere Sünde, weil es schimpflicher ist. Denn der Glanz und die Zierde des Menschen kommt von der Vernunft. Und deshalb sind die fleischlichen Sünden, welche der Vernunft schaden, schimpflicher; die geistigen Sünden aber sind schwerer, weil sie aus höherer Vernunft hervorgehen. Ähnlich sind die Sünden, die mit List und Trug vorgehen, schimpflicher; denn sie scheinen von einer gewissen Schwäche herzurühren und aus einer gewissen Falschheit der Vernunft, während die offenen Sünden, weil aus größerer Verachtung herfließend, schwerer sind. Und danach wäre die Schmeichelei schimpflicher, der Zank schwerer. III. Die Scham richtet sich auf das mehr Schimpfliche. Und danach schämt sich der Mensch mehr, als Schmeichler dazustehen wie als zanksüchtiger; obgleich der Zank eine schwerere Sünde ist.