Edition
Masquer
Summa theologiae
Articulus 2
IIª-IIae, q. 134 a. 2 arg. 1
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod magnificentia non sit specialis virtus. Ad magnificentiam enim videtur pertinere facere aliquid magnum. Sed facere aliquid magnum potest convenire cuilibet virtuti, si sit magna, sicut qui habet magnam virtutem temperantiae, facit magnum temperantiae opus. Ergo magnificentia non est aliqua specialis virtus, sed significat statum perfectum cuiuslibet virtutis.
IIª-IIae, q. 134 a. 2 arg. 2
Praeterea, eiusdem videtur facere aliquid et tendere in illud. Sed tendere in aliquid magnum pertinet ad magnanimitatem, ut supra dictum est. Ergo et facere aliquid magnum pertinet ad magnanimitatem. Non ergo magnificentia est virtus distincta a magnanimitate.
IIª-IIae, q. 134 a. 2 arg. 3
Praeterea, magnificentia videtur ad sanctitatem pertinere, dicitur enim Exod. XV, magnificus in sanctitate; et in Psalmo, sanctitas et magnificentia in sanctificatione eius. Sed sanctitas idem est religioni, ut supra habitum est. Ergo magnificentia videtur esse idem religioni. Non ergo est virtus specialis ab aliis distincta.
IIª-IIae, q. 134 a. 2 s. c.
Sed contra est quod philosophus connumerat eam aliis virtutibus specialibus.
IIª-IIae, q. 134 a. 2 co.
Respondeo dicendum quod ad magnificentiam pertinet facere aliquid magnum, sicut ex ipso nomine apparet. Facere autem dupliciter potest accipi, uno modo, proprie; alio modo, communiter. Proprie autem facere dicitur operari aliquid in exteriori materia, sicut facere domum vel aliquid aliud huiusmodi. Communiter autem dicitur facere pro quacumque actione, sive transeat in exteriorem materiam, sicut urere et secare; sive maneat in ipso agente, sicut intelligere et velle. Si igitur magnificentia accipiatur secundum quod importat factionem alicuius magni prout factio proprie dicitur, sic magnificentia est specialis virtus. Opus enim factibile producitur ab arte. In cuius quidem usu potest attendi una specialis ratio bonitatis quod ipsum opus factum per artem sit magnum, scilicet in quantitate, pretiositate vel dignitate, quod facit magnificentia. Et secundum hoc magnificentia est specialis virtus. Si vero nomen magnificentiae accipiatur ab eo quod est facere magnum secundum quod facere communiter sumitur, sic magnificentia non est specialis virtus.
IIª-IIae, q. 134 a. 2 ad 1
Ad primum ergo dicendum quod ad quamlibet virtutem perfectam pertinet magnum facere in suo genere, secundum quod facere communiter sumitur, non autem secundum quod sumitur proprie, sed hoc est proprium magnificentiae.
IIª-IIae, q. 134 a. 2 ad 2
Ad secundum dicendum quod ad magnanimitatem pertinet non solum tendere in magnum, sed etiam in omnibus virtutibus magnum operari, vel faciendo vel qualitercumque agendo, ut dicitur in IV Ethic., ita tamen quod magnanimitas circa hoc respicit solam rationem magni. Aliae autem virtutes, quae, si sint perfectae, magnum operantur, non principaliter dirigunt intentionem suam ad magnum, sed ad id quod est proprium unicuique virtuti, magnitudo autem consequitur ex quantitate virtutis. Ad magnificentiam vero pertinet non solum facere magnum secundum quod facere proprie sumitur, sed etiam ad magnum faciendum tendere animo, unde Tullius dicit, in sua rhetorica, quod magnificentia est rerum magnarum et excelsarum, cum animi quadam ampla et splendida propositione, cogitatio atque administratio; ut cogitatio referatur ad interiorem intentionem, administratio ad exteriorem executionem. Unde oportet quod sicut magnanimitas intendit aliquod magnum in omni materia, ita magnificentia in aliquo opere factibili.
IIª-IIae, q. 134 a. 2 ad 3
Ad tertium dicendum quod magnificentia intendit opus magnum facere. Opera autem ab hominibus facta ad aliquem finem ordinantur. Nullus autem finis humanorum operum est adeo magnus sicut honor Dei. Et ideo magnificentia praecipue magnum opus facit in ordine ad honorem Dei. Unde philosophus dicit, in IV Ethic., quod honorabiles sumptus sunt maxime qui pertinent ad divina sacrificia, et circa hoc maxime studet magnificus. Et ideo magnificentia coniungitur sanctitati, quia praecipue eius effectus ad religionem, sive ad sanctitatem, ordinatur.
Traduction
Masquer
Summe der Theologie
Zweiter Artikel. Die Prachtliebe ist eine eigene besondere Tugend.
a) Dem steht entgegen: I. Jeder Tugend kann es zukommen, etwas Großartiges zu machen; wie der Mäßigkeit z. B. Also bezeichnet die Prachtliebe nur eine gewisse Eigentümlichkeit in jeder Tugend. II. Machen etwas Großartiges gehört zur selben Tugend wie nach Großartigem zu streben. Letzteres aber ist der Hochherzigkeit eigen. Also ist diese die nämliche Tugend wie die Prachtliebe. III. Die Pracht scheint mit der Heiligkeit zusammenzufallen, nach Exod. 15.: „Prachtvoll in Heiligkeit;“ und Ps. 95.: „Heiligkeit und Pracht in seiner Heiligung.“ Die Heiligkeit aber gehört zur Tugend der Religion. Also ist die Prachtliebe nichts Anderes wie die Tugend der Religion oder Gottesverehrung. Auf der anderen Seite zählt sie Aristoteles (2 Ethic, 7.) neben den anderen Tugenden auf.
b) Ich antworte, der Prachtliebe sei es eigen, etwas Großartiges zu machen oder zu wirken. „Machen“ aber nimmt man 1. im eigentlichen Sinne, um auszudrücken, daß man etwas im äußeren Stoffe herstellt, wie ein Haus z. B.; — 2. im weiteren Sinne für jede Thätigkeit, sowohl für das Sägen und Schneiden, wie für das Erkennen und Wollen. Wird nun das Machen im ersten Sinne genommen, so ist die Prachtliebe eine eigene besondere Tugend, soweit sie nämlich die Kunst gebraucht, um etwas Großartiges in Umfang oder Wert oder Würde herzustellen; und da richtet sich der besondere Wesenscharakter der Tugend der Prachtliebe auf das Großartige im Kunstwerke. Im zweiten Sinne genommen ist die Prachtliebe keine eigene besondere Tugend.
c) I. Da ist das „Machen“ im zweiten Sinne genommen und wird somit zugestanden. II. Die Hochherzigkeit strebt in allen Tugenden danach. Großes zu wirken; und hat zum Gegenstande nur den Charakter des Großen. Die anderen Tugenden aber richten ihre Hauptabsicht nicht auf das Große in dem, was sie thun; sondern auf das dem Wesen einer jeden Tugend Eigentümliche und es folgt da die Größe aus dem mehr oder minder hohen Grade der Tugend. Die Prachtliebe aber macht nicht nur Großartiges, sondern sie strebt auch danach; jedoch nicht wie die Hochherzigkeit in jedem Tugendwerke, sondern einzig in einem außen aufzuführenden Werke. Deshalb sagt Cicero (2. de lnv.): „Die Prachtliebe ist das Nachdenken und das Ausführen hoher und erhabener Dinge mit einem weiten Herzen und einem aufs Glanzvolle gerichteten Vorsatze.“ III. Die Prachtliebe will ein großes Werk machen und muß somit ein solches auch wie alle menschlichen Werke zu irgend einem Zwecke, hinlenken. Kein Zweck aber ist so groß wie die Ehre Gottes und sonach macht die Prachtliebe vorzugsweise große Werke um der Ehre Gottes willen. Deshalb sagt Aristoteles (I. c.): „Aufwendungen, die alle Ehre verdienen, sind zumal jene, welche mit Rücksicht auf die göttlichen Opfer gemacht werden.“ Also steht die Prachtliebe der Religion nahe; denn ihre besten Wirkungen dienen der Heiligkeit.