• Accueil
  • Œuvres
  • Introduction Instructions Collaboration Sponsors / Collaborateurs Copyrights Contact Mentions légales
Bibliothek der Kirchenväter
Recherche
DE EN FR
Œuvres Thomas d'Aquin (1225-1274)

Traduction Masquer
Summe der Theologie

Vierter Artikel. Der Mangel in jemandem ist Ursache, daß wir gegen ihn mit größerer Leichtigkeit uns erzürnen.

a) Dementgegen schreibt: I. Aristoteles (2 Rhet. 3.): „Denen, die sich demütigen, bekennen, bereuen, zürnen wir nicht; sondern haben Mitleid; weshalb auch die Hunde jene nicht beißen, die sitzen.“ Das Alles aber gehört zum Mangel in jemandem. Also ein solcher Mangel bewirkt den Zorn. II. Kein größerer Mangel wie der Tod. Da aber hört der Zorn auf. Den Toten gegenüber zürnt man nicht. III. Keiner meint, es sei jemand deshalb gering oder schwach, weil er sein Freund sei. Gegen die Freunde aber, welche uns nicht helfen oder uns beleidigen, zürnen wir am meisten nach Ps. 74.: „Wenn mein Feind mich geschmäht hätte, würde ich es jedenfalls ertragen haben.“ Auf der anderen Seite schreibt Aristoteles (l. c.): „Der Reiche erzürnt sich gegen den Armen, wenn dieser ihn verachtet; und der Obere gegen den Untergebenen.“

b) Ich antworte, eine Verachtung, welche nach allen Seiten hin unwürdig ist, rufe am meisten den Zorn hervor. Der Mangel also oder die Bedürftigkeit dessen, der uns verletzt, trägt bei zur Erhöhung des Zornes, insofern er das Unwürdige der Verletzung oder der Verachtung erhöht. Denn wie jemand, je größer er ist, mit desto mehr Unrecht verachtet wird, so ist es um so unwürdiger, wenn jener, der verachtet, so gering ist. Deshalb erzürnen sich die adeligen Herren, wenn sie von niedrigen Bauern; die Gelehrten, wenn sie von Unwissenden; die Herren, wenn sie von Knechten verachtet werden. Vermindert jedoch die Niedrigkeit und Bedürftigkeit auf seiten dessen, der verachtet, das Unwürdige in der Verachtung, so vermehrt dies nicht, sondern vermindert den Zorn. Jene also, die bereuen und sich demütigen; die da bekennen, sie hätten unrecht gethan und um Verzeihung bitten, besänftigen den Zorn nach Prov. 15.: „Eine sanfte Antwort bricht den Zorn;“ denn solche Menschen scheinen anstatt gering zu schätzen, hoch zu halten jene, vor denen sie sich demütigen.

c) I. Ist damit beantwortet. II. Die Toten können nicht mehr irgend welchen Schmerz wahrnehmen, was die Zornigen bei denen, welchen sie zürnen, am meisten suchen. Ferner scheinen die Toten das letzte aller Übel bereits zu tragen, so daß auch gegenüber jenen, die schwer verletzt worden, der Zorn aufhört, als ob ihr Übel überragte das Maß gerechter Vergeltung. III. Auch die Verachtung von seiten der Freunde scheint im höchsten Grade unwürdig zu sein; und deshalb, also aus ähnlichem Grunde, zürnen wir ihnen in höherem Grade, wenn sie verachten oder nicht helfen, wie den Geringeren und Bedürftigeren.

Edition Masquer
Summa theologiae

Articulus 4

Iª-IIae q. 47 a. 4 arg. 1

Ad quartum sic proceditur. Videtur quod defectus alicuius non sit causa ut contra ipsum facilius irascamur. Dicit enim philosophus, in II Rhetoric., quod his qui confitentur et poenitent et humiliantur, non irascimur, sed magis ad eos mitescimus. Unde et canes non mordent eos qui resident. Sed haec pertinent ad parvitatem et defectum. Ergo parvitas alicuius est causa ut ei minus irascamur.

Iª-IIae q. 47 a. 4 arg. 2

Praeterea, nullus est maior defectus quam mortis. Sed ad mortuos desinit ira. Ergo defectus alicuius non est causa provocativa irae contra ipsum.

Iª-IIae q. 47 a. 4 arg. 3

Praeterea, nullus aestimat aliquem parvum ex hoc quod est sibi amicus. Sed ad amicos, si nos offenderint, vel si non iuverint, magis offendimur, unde dicitur in Psalmo LIV, si inimicus meus maledixisset mihi, sustinuissem utique. Ergo defectus alicuius non est causa ut contra ipsum facilius irascamur.

Iª-IIae q. 47 a. 4 s. c.

Sed contra est quod philosophus dicit, in II Rhetoric., quod dives irascitur contra pauperem, si eum despiciat; et principans contra subiectum.

Iª-IIae q. 47 a. 4 co.

Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, indigna despectio est maxime provocativa irae. Defectus igitur vel parvitas eius contra quem irascimur, facit ad augmentum irae, inquantum auget indignam despectionem. Sicut enim quanto aliquis est maior, tanto indignius despicitur; ita quanto aliquis est minor, tanto indignius despicit. Et ideo nobiles irascuntur si despiciantur a rusticis, vel sapientes ab insipientibus, vel domini a servis. Si vero parvitas vel defectus diminuat despectionem indignam, talis parvitas non auget, sed diminuit iram. Et hoc modo illi qui poenitent de iniuriis factis, et confitentur se male fecisse, et humiliantur et veniam petunt, mitigant iram, secundum illud Prov. XV, responsio mollis frangit iram, inquantum scilicet tales videntur non despicere, sed magis magnipendere eos quibus se humiliant.

Iª-IIae q. 47 a. 4 ad 1

Et per hoc patet responsio ad primum.

Iª-IIae q. 47 a. 4 ad 2

Ad secundum dicendum quod duplex est causa quare ad mortuos cessat ira. Una, quia non possunt dolere et sentire, quod maxime quaerunt irati in his quibus irascuntur. Alio modo, quia iam videntur ad ultimum malorum pervenisse. Unde etiam ad quoscumque graviter laesos cessat ira, inquantum eorum malum excedit mensuram iustae retributionis.

Iª-IIae q. 47 a. 4 ad 3

Ad tertium dicendum quod etiam despectio quae est ab amicis, videtur esse magis indigna. Et ideo ex simili causa magis irascimur contra eos, si despiciant, vel nocendo vel non iuvando, sicut et contra minores.

  Imprimer   Rapporter une erreur
  • Afficher le texte
  • Référence bibliographique
  • Scans de cette version
Les éditions de cette œuvre
Summa theologiae
Traductions de cette œuvre
Summe der Theologie

Table des matières

Faculté de théologie, Patristique et histoire de l'Église ancienne
Miséricorde, Av. Europe 20, CH 1700 Fribourg

© 2025 Gregor Emmenegger
Mentions légales
Politique de confidentialité