XII

[1] Ostensa sit nunc anima per carnem, si constiterit illam ostendendam quoquo modo fuisse, id est incognitam sibi et nobis: quanquam in hoc vana distinctio est, quasi nos seorsum ab anima simus, cum totum quod sumus anima sit. denique sine anima nihil sumus, ne hominis quidem sed cadaveris nomen. si ergo ignoramus animam, ipsa se ignorat. [2] ita superest hoc solummodo inspicere, an se anima sic ignorarit ut nota quoquo modo fieret. opinor sensualis est animae natura: adeo nihil animale sine sensu, nihil sensuale sine anima, et ut impressius dixerim animae anima sensus est. [3] igitur cum omnibus anima sentire praestet et ipsa sentiat omnium etiam sensus, nedum qualitates, cui verisimile est ut ipsa sensum sui ab initio sortita non sit? unde illi scire quod interdum sibi sit necessarium ex naturalium necessitate, si non scit suam qualitatem, cui quid necessarium est? hoc quidem in omni anima recognoscere est, notitiam sui dico, sine qua notitia sui nulla anima se ministrare potuisset. [4] puto autem magis hominem, animal solum rationale, compotem et animam esse sortitum quae illum faciat animal rationale, ipsa in primis rationalis. porro quomodo rationalis quae efficit hominem rationale animal, si ipsa rationem suam nescit ignorans semetipsam? sed adeo non ignorat, ut auctorem et arbitrum et statum suum norit. [5] nihil adhuc de deo discens deum nominat: nihil adhuc de iudicio eius admittens deo commendare se dicit: nihil magis audiens quam spem nullam esse post mortem et bene et male defuncto cuique imprecatur. plenius haec prosequitur libellus quem scripsimus DE TESTIMONIO ANIMAE. [6] alioquin si anima semetipsam ignorans erat ab initio, nihil a Christo cognovisse debuerat nisi qualis esset. nunc autem non effigiem suam didicit a Christo sed salutem. propterea filius dei descendit et animam subiit, non ut ipsa se anima cognosceret in Christo sed Christum in semetipsa: non enim se ignorando de salute periclitabatur sed dei verbum. [7] Vita inquit manifestata est, non anima: et Veni inquit animam salvam facere, non dixit ostendere. ignorabamus nimirum animam, licet invisibilem, nasci et mori, nisi corporaliter exhiberetur. ignoravimus plane resurrecturam cum carne. hoc erit quod Christus manifestavit: sed et hoc non aliter in se quam in Lazaro aliquo, cuius caro non erat animalis, ita nec anima carnalis. quid ergo amplius innotuit nobis de animae ignoratae retro dispositione? quid invisibile eius fuit quod visibilitatem per carnem desideraret?