V.

O stelliferi conditor orbis,

Qui perpetuo nixus solio

Rapido caelum turbine versas

Legemque pati sidera cogis,

Ut nunc pleno lucida cornu,

Totis fratris obvia flammis

Condat stellas luna minores,

Nunc obscuro pallida cornu

Phoebo propior lumina perdat.

Et qui primae tempore noctis

Agit algentes Hesperos ortus,

Solitas iterum mutet habenas

Phoebi pallens Lucifer ortu.

Tu frondifluae frigore brumae

Stringis lucem breviore mora;

Tu, cum fervida venerit aestas,

Agiles nocti dividis horas.

Tua vis varium temperat annum,

Ut, quas Boreae spiritus aufert,

Revehat mites Zephyrus frondes,

Quaeque Arcturus semina vidit,

Sirius altas urat segetes.

Nihil antiqua lege solutum

Linquit propriae stationis opus.

Omnia certo fine gubernans

Hominum solos respuis actus

Merito rector cohibere modo.

S. 24 Nam cur tantas lubrica versat

Fortuna vices? Premit insontes

Debita sceleri noxia poena;

At perversi resident celso

Mores solio sanctaque calcant

Iniusta vice colla nocentes.

Latet obscuris condita virtus

Clara tenebris iustusque tulit

Crimen iniqui!

Nil periuria, nil nocet ipsis

Fraus mendaci compta colore.

Sed cum libuit viribus uti,

Quos innumeri metuunt populi

Summos gaudent subdere reges.

O iam miseras respice terras,

Quisquis rerum foedera nectis.

Operis tanti pars non vilis

Homines quatimur fortunae salo.

Rapidos, rector, comprime fluctus,

Et quo caelum regis immemsum,

Firma stabiles foedere terras.

[1] Haec ubi continuato dolore delatravi, illa vultu placido nihilque meis questibus mota: [2] Cum te, inquit, maestum lacrimantemque vidissem, ilico miserum exsulemque cognovi. Sed quam id longinquum esset exsilium, nisi tua prodidisset oratio, nesciebam. [3] Sed tu quam procul a patria non quidem pulsus es, sed aberrasti, ac si te pulsum existimari mavis, te potius ipse pepulisti. Nam id quidem de te numquam cuiquam fas fuisset. [4] Si enim cuius oriundo sis patriae, reminiscare, non uti Atheniensium quondam multitudinis imperio regitur, sed εἷς κοίρανός ἐστιν, εἷς βασιλεύς, qui frequentia civium, non depulsione laetetur; cuius agi frenis atque obtemperare iustitiae libertas est. [5] An ignoras illam tuae civitatis antiquissimam legem, qua sanctum est ei ius exsulare non esse, quisquis in ea sedem fundare maluerit? Nam qui vallo eius ac munimine continetur, nullus metus est, ne exsul esse mereatur. At quisquis inhabitare eam velle desierit, pariter desinit etiam mereri. [6] Itaque non tam me loci huius quam tua facies S. 26 movet, nec bibliothecae potius comptos ebore ac vitro parietes quam tuae mentis sedem requiro, in qua non libros, sed id quod libris pretium facit, librorum quondam meorum sententias collocavi.

[7] Et tu quidem de tuis in commune bonum meritis vera quidem, sed pro multitudine gestorum tibi pauca dixisti. [8] De obiectorum tibi vel honestate vel falsitate cunctis nota memorasti. De sceleribus fraudibusque delatorum recte tu quidem strictim attingendum putasti, quod ea melius uberiusque recognoscentis omnia vulgi ore celebrentur. [9] Increpuisti etiam vehementer iniusti factum senatus; de nostra etiam criminatione doluisti, laesae quoque opinionis damna flevisti. [10] Postremus adversum fortunam dolor incanduit conquestusque non aequa meritis praemia pensari; in extremo Musae saevientis, uti quae caelum terras quoque pax regeret, vota posuisti.

[11] Sed quoniam plurimus tibi affectuum tumultus incubuit diversumque te dolor ira maeror distrahunt, uti nunc mentis es, nondum te validiora remedia contingunt. [12] Itaque lenioribus paulisper utemur, ut quae in tumorem perturbationibus influentibus induruerunt, ad acrioris vim medicaminis recipiendam tactu blandiore mollescant.