IV.
[IV] Nam sicut ipsa immortalitas animae secundum quendam modum dicitur (habet quippe et anima mortem suam cum vita beata caret quae vere animae vita dicenda est, sed immortalis ideo nuncupatur quoniam qualicumque vita etiam cum miserrima est numquam desinit vivere), ita quamvis ratio vel intellectus nunc in ea sit sopitus, nunc parvus, nunc magnus appareat, numquam nisi rationalis et intellectualis est anima humana; ac per hoc si secundum hoc facta est ad imaginem dei quod uti ratione atque intellectu ad intellegendum et conspiciendum deum potest, profecto ab initio quo esse coepit ista tam magna et mira natura, sive ita obsoleta sit haec imago ut paene nulla sit sive obscura atque deformis sive clara et pulchra sit, semper est. Denique deformitatem dignitatis eius miserans divina scriptura: Quamquam, inquit, in imagine ambulat homo, tamen vane conturbatur; thesaurizat et nescit cui congregabit ea. Non itaque vanitatem imagini dei tribueret nisi deformem cerneret factam. Nec tantum valere illam deformitatem ut auferat quod imago est satis ostendit dicendo: Quamquam in imagine ambulat homo. Quapropter ex utraque parte veraciter pronuntiari potest ista sententia, ut quemadmodum dictum est: Quamquam in imagine ambulat homo, tamen vane conturbatur, ita dicatur: ‚Quamquam vane conturbatur homo, tamen in imagine ambulat.‘ Quamquam enim magna natura sit, tamen vitiari potuit quia summa non est; et quamquam vitiari potuerit quia summa non est, tamen quia summae naturae capax est et esse particeps potest, magna natura est.
Quaeramus igitur in hac imagine dei quandam sui generis trinitatem adiuvante ipso qui nos fecit ad imaginem suam. Non enim aliter possumus haec salubriter vestigare et secundum sapientiam quae ab illo est aliquid invenire, sed ea quae in superioribus libris et maxime in decimo de anima humana vel mente diximus si lectoris vel memoria teneantur atque recolantur vel diligentia in eisdem locis in quibus conscripta sunt recenseantur, non hic desiderabit prolixiorem de rei tantae inquisitione sermonem. [7] Inter cetera ergo in libro decimo diximus hominis mentem nosse semet ipsam. Nihil enim tam novit mens quam id quod sibi praesto est, nec menti magis quidquam praesto est quam ipsa sibi. Et alia quantum satis visum est adhibuimus documenta quibus hoc certissime probaretur.
