Caput XV: De stellis quibusdam, quas pagani deorum suorum nominibus nuncuparunt.
Nisi forte illae stellae sunt hi di, quas eorum appellauere nominibus. nam stellam quandam uocant Mercurium, quandam itidem Martem. sed ibi est et illa quam uocant Iouem, et tamen eis mundus est Iouis; ibi quam uocant Saturnum, et tamen ei praeterea dant non paruam substantiam, omnium uidelicet seminum; ibi est et illa omnium clarissima, quae ab eis appellatur Venus, et tamen eandem Venerem esse etiam Lunam uolunt; quamuis de illo fulgentissimo sidere apud eos tamquam de malo aureo Iuno Venusque contendant. Luciferum enim quidam Veneris, quidam dicunt esse Iunonis; sed, ut solet, Venus uincit. nam multo plures eam stellam Veneri tribuunt, ita ut uix eorum quisquam reperiatur, qui aliud opinetur. quis autem non rideat, cum regem omnium Iouem dicant, quod stella eius ab stella Veneris tanta uincitur claritate? tanto enim esse debuit ceteris illa fulgentior, quanto est ipse potentior. respondent ideo sic uideri, quia illa, quae putatur obscurior, superior est atque a terris longe remotior. si ergo superiorem locum maior dignitas meruit, quare Saturnus ibi est Ioue superior? an uanitas fabulae, quae regem Iouem facit, non potuit usque ad sidera peruenire, et quod non ualuit Saturnus in regno suo neque in Capitolio, saltem obtinere est permissus in caelo? quare autem Ianus non accepit aliquam stellam? si, quia mundus est et omnes in illo sunt: et Iouis mundus est et habet tamen. an iste causam suam conposuit ut potuit et pro una stella, quam non habet inter sidera, tot facies accepit in terra? deinde si propter solas stellas Mercurium et Martem partes mundi putant, ut eos deos habere possint, quia utique sermo et bellum non sunt partes mundi, sed actus hominum: cur Arieti et Tauro et Cancro et Scorpioni ceterisque huiusmodi, quae caelestia signa numerant et stellis non singulis, sed singula pluribus constant superiusque istis in summo caelo perhibent conlocata, ubi constantior motus inerrabilem meatum sideribus praebet, nullas aras, nulla sacra, nulla templa fecerunt, nec deos, non dico inter hos selectos, sed ne inter illos quidem quasi plebeios habuerunt?
