Caput IV: Cur ab his, qui per gratiam regenerationis absoluti sunt a peccato, non auferatur mors, id est poena peccati.
Si quem uero mouet, cur uel ipsam patiantur, si et ipsa peccati poena est, quorum per gratiam reatus aboletur, iam ista quaestio in alio nostro opere, quod scripsimus de baptismo paruulorum, tractata ac soluta est; ubi dictum est ad hoc relinqui animae experimentum separationis a corpore, quamuis ablato iam criminis nexu, quoniam, si regenerationis sacramentum continuo sequeretur inmortalitas corporis, ipsa fides eneruaretur, quae tunc est fides, quando expectatur in spe, quod in re nondum uidetur. fidei autem robore atque certamine, in maioribus dumtaxat aetatibus, etiam mortis fuerat superandus timor, quod in sanctis martyribus maxime eminuit; cuius profecto certaminis esset nulla uictoria, nulla gloria - quia nec ipsum omnino posset esse certamen - , si post lauacrum regenerationis iam sancti non possent mortem perpeti corporalem. cum paruulis autem baptizandis quis non ad Christi gratiam propterea potius curreret, ne a corpore solueretur? atque ita non inuisibili praemio probaretur fides, sed iam nec fides esset, confestim sui operis quaerendo et sumendo mercedem. nunc uero maiore et mirabiliore gratia saluatoris in usus iustitiae peccati poena conuersa est. tunc enim dictum est homini: morieris, si peccaueris: nunc dicitur martyri: morere, ne pecces. tunc dictum est: si mandatum transgressi fueritis, morte moriemini; nunc dicitur: si mortem recusaueritis, mandatum transgrediemini. quod tunc timendum fuerat, ut non peccaretur, nunc suscipiendum est, ne peccetur. sic per ineffabilem dei misericordiam et ipsa poena uitiorum transit in arma uirtutis, et fit iusti meritum etiam supplicium peccatoris. tunc enim mors est adquisita peccando, nunc inpletur iustitia moriendo. uerum hoc in sanctis martyribus, quibus alterutrum a persecutore proponitur, ut aut deserant fidem aut sufferant mortem. iusti enim malunt credendo perpeti, quod sunt primi iniqui non credendo perpessi. nisi enim peccassent illi, non morerentur; peccabunt autem isti, nisi moriantur. mortui ergo sunt illi, quia peccauerunt; non peccant isti, quia moriuntur. factum est per illorum culpam, ut ueniretur in poenam; fit per istorum poenam, ne ueniatur in culpam; non quia mors bonum aliquod facta est, quae antea malum fuit; sed tantam deus fidei praestitit gratiam, ut mors, quam uitae constat esse contrariam, instrumentum fieret, per quod transiretur ad uitam.
