Translation
Hide
Vom glücklichen Leben (ChatGPT)
32.
Bescheidenheit (Modestia) ist sicherlich von Maß (modus) abgeleitet, und Mäßigung (temperantia) von Ausgeglichenheit (temperies). Wo jedoch Maß und Ausgeglichenheit sind, gibt es weder zu viel noch zu wenig. Dies ist also die Fülle, die wir als Gegenteil von Not aufgestellt haben, viel besser als wenn wir Überfluss einsetzen würden. Denn im Überfluss wird ein Überströmen und eine Art von übermäßigem Überfluss der Sache verstanden. Wenn dies jedoch über das Notwendige hinaus geschieht, wird auch dort Maß verlangt, und die Sache, die zu groß ist, bedarf der Mäßigung. Daher ist Not selbst vom Überfluss nicht weit entfernt; von Maß jedoch sind sowohl mehr als auch weniger entfernt.
Wenn du den Reichtum selbst analysierst, wirst du feststellen, dass er nichts anderes als Maß hält. Denn Reichtum (opulentia) wurde nur von Hilfe (ops) abgeleitet. Wie kann jedoch das Übermaß helfen, wenn es oft unangenehmer ist als zu wenig? Alles, was also entweder zu wenig oder zu viel ist, weil es der Mäßigung bedarf, ist der Not ausgesetzt. Daher ist Maß die Weisheit des Geistes. Denn Weisheit wird nicht bestritten, das Gegenteil von Dummheit zu sein, und Dummheit ist Not, dem Gegenteil von Fülle. Daher ist Weisheit Fülle. In der Fülle aber ist Maß. Das Maß des Geistes liegt also in der Weisheit. Daher ist dies hervorragend und nicht zu Unrecht wird es verbreitet, dass dies das Erste im Leben ist, was nützlich ist: Nichts im Übermaß zu tun (Ut ne quid nimis).1
Terent. in Andria, act. 1, scen. 1. ↩
Edition
Hide
De beata vita (PL)
32.
Modestia utique dicta est a modo, et a temperie temperantia. Ubi autem modus est atque temperies, nec plus est quidquam nec minus. Ipsa est igitur plenitudo, quam egestati contrariam posueramus, multo melius quam si abundantiam poneremus. In abundantia enim intelligitur affluentia et quasi rei nimium exuberantis effusio. Quod cum evenit ultra quam satis est, etiam ibi desideratur modus, et res quae nimia est, modo eget. Ergo nec ab ipsa redundantia egestas aliena est; a modo autem et plus et minus aliena sunt. Ipsam etiam opulentiam si discutias, invenies eam nihil aliud tenere quam modum. Nam non nisi ab ope dicta est opulentia. Quomodo autem opitulatur, quod nimium est, cum incommodius sit saepe quam parum? Quidquid igitur vel parum vel nimium est, quia modo eget, obnoxium est egestati. Modus ergo animi sapientia est. Etenim sapientia contraria stultitiae non negatur, et stultitia egestas, egestati autem contraria plenitudo. Sapientia igitur plenitudo. In plenitudine autem modus. Modus igitur animi in sapientia est. Unde illud praeclarum est, et non immerito diffamatur hoc primum in vita esse utile: Ut ne quid nimis. 1
Terent. in Andria, act. 1, scen. 1. ↩